دهم آبان مصادف با سالروز شهادت نخستین شهید محراب عبادت در تاریخ انقلاب اسلامی بود که طی آن دشمنان کوردل نظام اسلامی با به شهادت رساندن آیت الله قاضی طباطبائی، وقاحت و جنایتکاری خود را بار دیگر نشان دادند تا مردم ولائی داغدار نبود این اسوه مجاهدت، تقوا و فقاهت باشند.
آیت الله سید محمدعلی قاضی طباطبایی به عنوان نخستین شهید محراب تاریخ انقلاب اسلامی دهم آبان ۱۳۵۸ شمسی، مصادف با عید قربان پس از اقامه نماز مغرب و عشاء در مسجد شعبان تبریز و هنگام مراجعت به منزل توسط منافقین مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به فیض شهادت نائل گشت.
در سال های مبارزات انقلابی مردم ایران علیه رژیم ستمشاهی، تمامی برنامه های مبارزاتی، تهیه، تدوین و انتشار و توزیع اعلامیه های مختلف و اقدامات دینی و سیاسی علیه رژیم حاکم در منزل وی به انجام می رسید.
آیت الله محمدعلی قاضی طباطبایی به سال ۱۳۳۳ هجری قمری برابر با ۱۲۹۳ هجری شمسی در شهر تبریز دیده به جهان گشود، پدرش حاج میرزا باقر که مرقدش در مقبره “عظیمی” های شهر قم است و عمویش میرزا اسدالله قاضی طباطبائی که از علمای بنام و مقبول العامه تبریز بود، کار تعلیم و تربیت دینی آیت الله شهید قاضی را بر عهده گرفتند و آن شهید بزرگوار تحصیلات مقدماتی علوم دینی را در مدرسه “طالبیه” تبریز نزد آن دو فرا گرفت.
قاضی طباطبایی در سن ۲۴ سالگی در بحبوحه مبارزات مردم تبریز علیه استبداد رضاشاهی به سال های ۱۳۱۷ و ۱۳۱۸ شمسی به همراه پدرش به تهران تبعید شد.
آن فقیه بزرگوار پس از چند ماه توقف در تهران و ری بار دیگر به تبریز مراجعت و دو سال بعد برای تحصیل در حوزه علمیه قم به این شهر عزیمت کرد و از محضر آیات عظام مرحوم “ آیت الله سیدمحمد خوانساری” ، مرحوم “آیت الله سیدمحمد حجت کوه کمره ای”، مرحوم “آیت الله صدر”، مرحوم “آیت الله بروجردی” و مرحوم “آیت الله گلپایگانیگ کسب فیض کرد.
آیت الله قاضی پس از ۱۲ سال حضور در شهر قم، به نجف مشرف شد و نزد علمای برجسته ای همچون مرحوم “آیت الله حکیم عبدالحسین رشتی”، “میرزا باقر زنجانی” و “ بجنوردی “ به کسب علوم دینی پرداخت.
وی به سال ۱۳۴۱ شمسی با شروع نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی (ره) به علت فعالیت علیه رژیم، توسط ماموران ساواک دستگیر و به زندان قزل قلعه منتقل و سپس به شهرهای بافت، کرمان و در نهایت زنجان و پس از آن به عراق تبعید شد.
آیت الله قاضی پس از یک سال در ۱۳۴۲ شمسی از عراق به تبریز بازگشت و همچون اجداد خود امامت جماعت مسجد مقبره را بر عهده گرفت و به هدایت مردم و روشنگری و تبلیغ اسلام پرداخت و این رسالت عظیم را تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داد.
وی که به دلیل جایگاه رفیع اش در میان آحاد مردم به خمینی آذربایجان مشهور شده بود، در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز به عنوان محور فعالیت های انقلابی تبدیل شد و به دلیل شخصیت ممتاز، بی حاشیه، مدبرانه و اتخاذ مواضع حکیمانه در مواجهه با حوادث مختلف سیاسی و اجتماعی، بیت وی محل مراجعه خیل عظیم دوستداران اسلام و انقلاب و علما بود.
تاکید بر وحدت و انسجام نیروهای انقلابی یکی از ویژگی های بسیار مهم و مرام اصلی آیت الله شهید قاضی طباطبائی بود.
آیت الله قاضی طباطبائی یکی از عالمان روشن بین و ژرف نگری بود که همیشه بر وحدت اسلامی تاکید داشت و در فرصت های مناسب با رفتار مدبرانه در جهت تحقق بخشیدن هر چه بیشتر وحدت بین مسلمانان جهان می کوشید.
رفتار کریمانه آیت الله قاضی طباطبایی خاریدر چشم دشمنان بود
نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز درباره شخصیت آیت الله شهید قاضی با بیان اینکه رفتار کریمانه آن شهید والامقام خاری در چشم دشمنان و منزل این شهید محراب پناهگاه مردم بود، گفت: آیت الله قاضی فردی قاطع، محکم، شجاع و در عین حال مهربان بود و با حضور در راهپیمایی و رهبری راهپیمایی به خصوص برگزاری مراسم ختم برای آیت الله سیدمصطفی خمینی در مسجد قزللی تبریز و برگزاری راهپیمایی تاسوعا و عاشورا نقش مهمی داشت و جزو اولین کسانی بود که برای خلع شاه از سلطنت اعلامیه داد.
حجت الاسلام محمدعلی آل هاشم با بیان اینکه علمای شیعه، علمایی متعهد و وظیفه شناس هستند که در طول تاریخ مسئولیت سنگین الهی را به انجام می‌رسانند، اظهار کرد: آنان برای رهبری فکری جامعه اسلامی از هیچ کوششی دریغ نمی‌کنند و دلی سرشار از عشق دارند که آنان را به سوی اهداف و ارزش‌های الهی سوق می دهد و به این وسیله از مرزهای عقیدتی و ایمانی مردم پاسداری کرده و از هجوم لشکر شیطان و خناسان وسوسه‌گر مراقبت می‌کنند.
وی اضافه کرد: آیت الله شهید قاضی طباطبایی از مرزبانان اعتقادی در سنگر علم اجتهاد و فقاهت بود و این عالم پرتلاش و مجاهد شب زنده‌دار در طول عمر بابرکتش خدمات شایانی را برای دنیای اسلام به ویژه فرهنگ اهل بیت (ع) انجام داد و تا سر حد شهادت در دفاع از ائمه پیش رفت.
آل هاشم ادامه داد: آیت الله قاضی در صحنه‌های مبارزه با رژیم پهلوی در جهت تحقق اهداف متعالی رهبر کبیر انقلاب گام‌های موثری برداشتند و همه این فعالیت‌ها باعث شد تا ایشان را در زندان قزل قلعه محبوس کرده و سپس به زنجان تبعید کنند، فشارهای روحی و جسمی رژیم بر ایشان باعث شد در بیمارستان بستری شوند.
وی یکی از ویژگی‌های شخصیتی آیت الله شهید قاضی را وجود علم وافر بیان و اضافه کرد: گذشته از مقالات مفیدی که در برخی از مجلات دینی عرب زبان از خودش به یادگار گذاشت، صاحب تالیفاتی هم بود که تعدادی از آن‌ها هنوز هم به صورت خطی موجود هستند.
آل هاشم با بیان اینکه اخلاص و توسل وی و توجه به نسل جوان از دیگر ویژگی‌های شهید قاضی بود، ادامه داد: این شخصیت فرزانه با الهام از رهبر بزرگ مکتب جعفری در ترقی و تعالی نسل جوان و در تحکیم مبانی مکتب جعفری نقش مهمی داشتند و زمانیکه تمام درهای شهر تبریز به روی مردم انقلابی به ویژه جوانان بسته بود، درب خانه این مرد بزرگ باز بود و به همه جوانان انقلابی پناه می داد و نسل جوان آن دوران خاطرات زیبایی از آن شهید دارند.
وی شهادت آیت الله قاضی طباطبایی را یکی از مهمترین حوادث تلخ تاریخ انقلاب اسلامی بیان کرد و گفت: این شهید والامقام در حقیقت خمینی آذربایجان بود و تمام تظاهرات و اقدامات ضد ستمشاهی توسط ایشان رهبری و هدایت می شد.
آیت الله قاضی نماد واقعی و اصیل رافت اسلامی بود
یکی از مبارزان دوران انقلاب اسلامی و از یاران نزدیک آیت الله شهید قاضی طباطبائی نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا، اظهار داشت: این شهید والامقام و نخستین شهید محراب جمهوری اسلامی، نماد واقعی و اصیل رأفت اسلامی بود.
حجت الاسلام میرزانجف آقازاده، خصوصیات و اخلاق فردی، اجتماعی و سیاسی شهید قاضی طباطبائی را بسیار وسیع دانست و افزود: ویژگی ممتاز و برجسته این عالم ربانی مربوط به نحوه رفتارشان با مخالفان و حتی معاندان نظام بود که به معنی کامل کلمه رافت اسلامی را در تقابل با این افراد به انجام می رساند.
وی به خاطره ای از اولین نماز جمعه آیت الله قاضی در میدان راه آهن تبریز اشاره و اضافه کرد: زمانی که ایشان می خواست پشت تریبون نماز جمعه قرار بگیرد با مخالفت، ناسزاها و فحش های یکی از هواداران حزب خلق مسلمان آذربایجان مواجه شد و این رفتار باعث تزلزل روحی آیت الله گردید و حتی باعث شد در هنگام اقامه نماز دچار اشتباه شوند اما هرگز با این فرد مقابله به مثل نکرد و اصلا” به روی خودش نیاورد.
آقازاده ادامه داد: پس از چند روز از این اتفاق، همان فرد که آیت الله قاضی نیز کاملا” او را می شناخت وارد منزل ایشان شد و به دلیل مشکلاتی که داشت خواستار مساعدت آیت الله شد که ایشان با بزرگ منشی و با اصل رافت اسلامی با وی برخورد کرد و حتی اطرافیان را مکلف به رفع مشکل مربوطه کرد.
وی داشتن روحیه کرامت و عفو و گذشت را از دیگر ویژگی های مهم شهید قاضی طباطبائی دانست و اظهار داشت: در دورانی که وی امامت جمعه تبریز را بر عهده داشت اوضاع سیاسی آذربایجان به دلیل شرایط خاص انقلابی و نیز بروز و ظهور تحرکات خلق مسلمان بسیار پیچیده و ویژه بود، اما وی هرگز منافع شخصی خود و اطرافیان را این مسایل دخیل نکرده و تنها بر اساس قانون و رافت اسلامی با مخالفان برخورد می کرد.
آقازاده یادآوری کرد: در همین دوران افراد مختلفی را به بهانه و جرم عضویت در ساواک دستگیر کرده و نزد آیت الله می آوردند تا مجازات شده و یا حداقل بازداشت شوند، اما ایشان به همه این افراد امان نامه می داد و به جز افراد اندک همه را رها می کردند تا خدشه ای به آرمان های انقلاب و موضوع مدارا با مخالفان وارد نشود.
این مبارز دوران انقلاب اسلامی به خاطره ای از دستگیری احمدعلی بیدآبادی فرماندار نظامی تبریز در دوران اواخر حکومت پهلوی اشاره و اضافه کرد: زمانی که ما او را به منزل آیت الله قاضی آوردیم هرگز اجازه نداد بازداشت کرده و احیانا” هتک حرمتی به او شود.
آقازاده گفت: آیت الله قاضی همان شب بیدآبادی را در منزل خود نگه داشت و فردایش وی را به تهران فرستاد که این موضوع نشانه ای واضح از شخصیت والای ایشان بود که اجازه نمی داد حرمت ها حتی برای دشمن شکسته شده و حیثیت افراد نابود شود.
وی از آیت الله شهید قاضی طباطبائی به عنوان مجتهد جامع الشرایط آن دوران یاد کرد که اجازه اجتهاد وی سال ها قبل از انقلاب اسلامی توسط بزرگان حوزه و علمای مبرز شیعه از جمله آیات اعظام خوئی، میلانی و امام خمینی صادر شده بود.
آقازاده با بیان اینکه شهید قاضی در علم کلام سرآمد روزگار خود بود، اظهار داشت: تالیفات مختلف وی در حوزه علم کلام نشان دهنده تبحر خاص او در این زمینه است و در یک کلام می توان مدعی شد که آیت الله قاضی فقیه به تمام معنی بود.
الاجتهاد والتقلید (عربی ـ خطی)، الفوائد (فقهی ـ تاریخی)، خاندان عبدالوهاب (فارسی ـ خطی)، کتاب فی علم الکلام (عربی ـ خطی)، فصل الخطاب فی تحقیق اهل الکتاب (عربی ـ خطی)، السعادت فی الاهتمام علی الزیارت (عربی ـ خطی)، اجوبه الشبهات الواهیه (فارسی ـ خطی)، رسالت فی اثبات وجود الامام علیه السلام فی کل زمان (عربی ـ خطی)، که اخیرا’ ترجمه فارسی آن در تبریز منتظر شد، سفرنامه بافت (بافت کرمان)، (فارسی ـ خطی)، المباحث الاصولیه (عربی ـ خطی)، حاشیه بر کتاب رسائل شیخ انصاری، حاشیه بر کتاب مکاسب شیخ انصاری، حاشیه بر کفایه الاصول آخوند خراسانی، تقریرات اصول آیت الله حجت کوه‌کمری، تاریخ قضا در اسلام، صدقات امیرالمؤمنین و صدیقه طاهره علیهماالسلام، حدیقه الصالحین، رساله در دلالت آیه تطهیر بر اهل بیت علیهم السلام، رساله در اوقات نماز، رساله در مباهله، رساله فی مسأله الترتّب، رساله در نماز جمعه، تعلیقات بر کتاب الفردوس الاعلی تألیف علامه شیخ محمدحسین کاشف الغطاء (عربی ـ چاپی)، تحقیق درباره روز اربعین حضرت سیدالشهداء علیه السلام (فارسی ـ چاپی)، تعلیقات بر کتاب انوار نعمانیه (عربی ـ چاپی)، مقدمه و تعلیقه بر تفسیر جوامع الجامع طبرسی (عربی ـ چاپی)، تعلیقات بر کتاب اسلام صراط مستقیم (فارسی ـ چاپی)، تعلیقات بر کتاب کنز العرفان (عربی ـ خطی)، مقدمه بر کتاب صحائف الابرار کاشف الغطاء (عربی ـ چاپی)، آثار تاریخی آیت الله العظمی حکیم (فارسی ـ چاپی)، مقدمه بر تنقیح الاصولآقا رضا متوفی ۱۳۳۷ شمسی، مقدمه بر کتاب مرآت الصلوه، پیشگفتار بر علم امام علامه طباطبائی، مقدمه بر کتاب معجزه و شرایط آن، مقدمه بر کتاب جنه المأوی (عربی ـ چاپی)، پاورقی بر تعلیقات بر کتاب اللوامع الالهیه فی المباحث الکلامیه (عربی ـ چاپی)، مقدمه بر انیس الموحدین نراقی (فارسی ـ چاپی)، تحقیق در ارث زن از دارائی شوهر (فارسی ـ چاپی)، علم امام علیه السلام (فارسی ـ چاپی)، مقدمه بر العقائد والوثنیّه فی الدیانه النصرانیه (عربی ـ چاپی)، ترجمه مسائل قندهاریه (از عربی به فارسی)، مقدمه بر تاریخ ابن ابی الثلج بلخی (عربی ـ خطی) و مقالات متعدد چاپ شده در مجلات عربی چاپ صیدا(لبنان) ره‌آورد فکری شهید قاضی است که به صورت نوشته به یادگار مانده اند.
About Author
پست های مرتبط
نمایندگان مجلس دوازدهم به تنهایی برای نابودی کل حیثیت مجلس کافی هستند
ترمز تشدید نارضایتی عمومی را بکشید؛ فردا نگویید توطئه دشمن بود
حمله به اسرائیل امکان جذب سرمایه خارجی را برای کشور بالا برد