ادب ،آداب دارد

اختصاصی ساقی آذربایجان/ دکتر جلال معالی

این جمله زیبا را ما در دوران تحصیل در ساعت خوشنویسی با قلم درشت و قلم نی و ریز با مرکب لیقه دار می نوشتیم اما خداییش درک درستی از این متن نداشتیم تا بالاخره پایان تحصیلات و ورود به جامعه و شغل و خرید و فروش و نشست و برخاست ها ،کم کم‌ معنی این متن برایمان ملموس تر و قابل درک تر شد.
درسته ،ادب ،آداب دارد.
به نظر بنده ،ادب هم ذاتی است و هم اکتسابی از زندگی و شاید تحصیلات. کسی که مودب ذاتی است ، به ریشه بنگری ، می بینی در یک خانواده با فرهنگ و متین و کاملا مبادی آداب پرورش یافته و کسی هم که ادب را‌به مرور زمان کسب کرده بسیار انسان وارسته و پر استعدادی است که توانسته خود را با فرهنگ آداب و معاشرت وفق بدهد.
اصولاً نه فرد بی سواد می تواند بی ادب باشد و نه فرد تحصیل کرده آکادمیک می تواند مودب باشد، چرا که نه کسب تحصیلات و نه بیسوادی در داشتن ادب موثر نیست ، بایدکسی بنیه داشته باشد تا جاذب ادب و معرفت باشد.
اما در جامعه ای که زندگی می کنیم اگر نگویم هر روز شاید در هفته و ماه با یک علت با ادبی و یا بی ادبی مواجه می شویم .
حالا چند مورد را خدمتتان عرض می کنم
اول کدام را بنویسم؟ بله بی ادبی در جامعه را …
کسی که نصف شب در محلات شهر دست خودش را روی بوق ۱۰۱۱ خودرو گذاشته و نیت آزار شهروندان را دارد نه تنها بی ادب است بلکه فاقد شعور انسانی است و این شخص اصلاح ناپذیر است ..کسی که تعمدا باعث آزار همنوعان خود باشد همین خصوصیات را دارد..
مورد بعدی در مورد راننده ای است که شب هنگام توی اتوبان و جاده ،اصرار دارد بانور بالا چشم رانندگان جلویی و خودروهایی که از روبرو می آیند را در بیاورد که بعضا باعث تصادفات شدید منجر به فوت و‌نقص عضو هم می شوند ،خب مشخص است که حتی دوره کالج و کلاس های آموزشی هم روی این فرد بی تاثیر است ،چرا؟ چون فاقد شعور انسانی است.
داری با یکی، حالا اقوام ، دوست و همکار ،صحبت می کنی ، اما این شخص محترم دارد با گوشی خود ور میرود و اصلا حواسش به صحبت های جنابعالی نیست، بی خیالش شو ، پاشو برو ، حتی رفتن شما را هم متوجه نخواهد شد ، ادب حکم می کند وقتی کسی حتی فرزندانمان با ما روی سخن دارند ، با ولع خاصی صحبت هایشان را گوش بدیم و اظهار نظر کنیم ولو فقط با یک جمله کوتاه،تا طرف مقابل احساس تنهایی نکند و بداند یکی‌حرفش را شنیده.
در قالب همسایگی و علی الخصوص آپارتمان نشینی هم که داشتن ادب حرف اول است ..همسایه باید رعایت همسایه اش را بکند آنهم دو جانبه است ، همسایه ای که آشغال های منزل خود را هرشب کنار درب خانه اش در راه پله می گذارد وتا صبح بوی نامطبوع زباله ها کل آپارتمان را فرا می گیرد و علاوه بر آزار دیگران ، قطعا بیماری زا هم هست ، آن خانواده کلا باید دوره آموزش آپارتمان نشینی و آداب و معاشرت را سپری کند و حتی مدرکی هم بگیرد و قاب کرده به دیوار منزل مبارکش بزند تا هر روز جلوی چشمش باشد .
اما ایجاد سر و صدا و گوپ گوپ باند های موسیقی در آپارتمان و به لرزه در آوردن ساختار منزل و قلب دیگران افتخار نیست ،بی ادبی محض است ..
افراد داری مبادی آداب ، خصوصیات ویژه ای دارند ،مثلا تا یکی معرفی به نام نشده ،دستش را برای دست دادن با اون شخص دراز نمی کند ، ابتدا معرفی هر دو طرف بعد دست دادن..
انسانهای مودب ، هیچگاه زباله منزل خودرا روی درب صندوق عقب خودرو نمی گذارند تا در وسط خیابان ولو شود ،بعدش هم بخندند..
مردان مودب ، در جائی که خانم حضور دارد ، با صدای بلند صحبت نمی کنند و قهقهه نمی زنند و همچنین بانوان نیز باید رعایت کنند .آقایان باید در شرایط اجتماعی ، احترام بانوان را در عبور و مرور و تردد حتما رعایت فرمایند ، از قدیم شنیدیم و گفتند : خانمها مقدمند ، اینگونه رفتار ها فرهنگ صحیح جامعه را کم‌کم‌می سازد تا اجتماع به یک بالانس عمومی برسد.
آدم هایی که ذات مودبی دارند از داخل خودرو آشغال و زباله به خیابان پرت نمی کنند ، این افراد حتی در پیاده رو هم آب دهان پرت نمی کنند ،چرا که می دانند این کار خارج از عرف اجتماع و بی ادبی محض است.
حالا اگه بخواهم از بی ادبی و با ادبی بنویسم فکر کنم دو، سه جلد کتاب بشه اما این را عرض کنم که اشخاص با ادب ،همیشه در آرامش درونی و بیرونی موج می زنند ، راحتند و بقولی «ریلکس هستند» اینان مردمان و همنوعان خود را صادقانه دوست دارند و حرمت قائلند ، مثبت نگر هستند و این خاصیت بسیار مهمی است.
اما بی ادبان به هیچ صراطی مستقیم نیستند و همیشه خود خور و منفی نگر هستند وغالبا در استرس فراوان زندگی می کنندودر هر نابسامانی به بدوبیراه و فحش و ناسزا پناه می برند .
افراد مودب ، پله های ترقی را در می نوردندومدام پیشرفت دارند ، اینان کلام شیوا و فصیح و بلیغ دارند و ناسزا در لغات ذهنی شان جایی ندارد .
ادب ،آداب دارد.همین.

About Author

وحید خدادادی

See author's posts