بخش‌ خصوصی؛ حاشیه‌نشین اقتصاد‌ ایران!

تقویت بخش خصوصی و واگذاری سهم بیشتری از اقتصاد به مردم، می‌تواند به رونق تولید، ایجاد اشتغال، افزایش صادرات و در نهایت رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک کند.
 یکی از اولویت‌های اصلی و دغدغه‌های اساسی حکمرانی در کشور ما، بهبود و اصلاح وضعیت اقتصادی و معیشت مردم است. نامگذاری سال‌ها و انتخاب شعارهای اقتصادی در ۱۷ سال اخیر از سوی رهبر انقلاب اسلامی، نشان از فوریت و ضرورت مسئله اقتصاد برای کشور دارد. مسائلی از قبیل ارزش پول ملی، رونق تولید، افزایش صادرات غیر نفتی، پرهیز از واردات کالاهای غیرضروری، افزایش حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و ده‌ها شاخص و موضوع اقتصادی دیگر به علت تأثیرات مستقیمی که بر زندگی و معیشت اقشار مختلف جامعه دارند، بسیار حائز اهمیت هستند. دشمن نیز با درک اهمیت مسئله اقتصاد، سال‌هاست توان خود را بر ضربه زدن به این بخش مهم متمرکز کرده و از ابزارهای مختلفی همچون تحریم و تلاش برای محدودسازی روابط اقتصادی ایران با کشورهای همسایه، استفاده کرده است. در این جنگ سنگین اقتصادی، وزارت خزانه‌داری آمریکا به مکانی برای رصد و اعمال اقدامات محدودکننده اقتصادی، کارشکنی‌های مالی و هجمه‌های تحریمی علیه ملت ایران تبدیل شده است و دشمنان کشور به خصوص آمریکایی‌ها، در این سال‌ها تلاش کرده‌اند با تمرکز بیشتر بر حربه‌های اقتصادی به کشور و انقلاب ضربه بزنند.«جنگ واقعی جنگ اقتصادی است، جنگ واقعی تحریم است، جنگ واقعی گرفتن عرصه‌های کار و فعّالیّت و فنّاوری در داخل کشور است؛ این جنگ واقعی است.» ۱۳۹۵/۱۱/۲۷

چرا «رهبر انقلاب» اصرار بر «مردمی‌سازی اقتصاد» دارند؟

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در نخستین دقایق سال جدید فرمودند: کلید اساسی برای حل مشکلات اقتصادی کشور، مسأله تولید داخلی و ملی است. برای همین است که در این چند سال گذشته بر تولید تکیه کردیم. اگر رشد تولید و حرکت روبه‌جلو در تولید ملی به نحو مطلوب انجام گیرد، بسیاری از مشکلات مهم اقتصادی همچون تورم، اشتغال و ارزش پول ملی به سمت حل شدن پیش خواهد رفت.رهبر انقلاب در ادامه تأکید داشتند: جهش در تولید بدون مشارکت مردم و بدون حضور مردم اتفاق نخواهد افتاد. اگر بخواهیم جهش تولید داشته باشیم، باید اقتصاد را مردمی و پای مردم را به عرصه تولید به نحو محسوسی باز کنیم، موانع حضور مردم را برطرف کنیم.اشاره رهبر انقلاب بر مشارکت مردم در اقتصاد و تولید کشور به‌گونه‌ای است که در این سال‌ها، همواره بر موضوعی مهم با نام میدان دادن به بخش خصوصی و مردم در اقتصاد کشور تأکید ویژه‌ای شده است، تا جایی که ایشان در هفته‌های نخستین از سال جدید در دیدار‌های مختلف با مردم و مسؤولان بر مسأله مهم مشارکت مردم و بخش خصوصی در تولید و اقتصاد اشاره داشتند.
خصوصی‌سازی و توجه به بخش خصوصی در دو دهه گذشته مورد تاکید مقام معظم رهبری بوده‌است. سال ۸۴ بود که اصل ۴۴ قانون اساسی از سوی آیت‌ا…خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی به دولت وقت ابلاغ شد. در آن زمان دولت بخشی از شرکت‌های دولتی را در قالب رد دیون به بخش‌هایی که از دولت طلبکار بودند واگذار کرد. به‌طوریکه شرکت ملی نفتکش به سازمان تامین اجتماعی رسید؛ اتفاقی که باعث شد دولت در همان ابعاد باقی بماند و تنها نام خصوصی‌سازی را یدک بکشد. از سوی دیگر بخشی به نام خصولتی که ترکیبی از نام خصوصی و دولتی است شکل گرفت. با این‌که بخشی از سهام شرکت‌ها واگذار شد اما همچنان شاهد مدیریت آن توسط شرکت‌های دولتی هستیم. توجه به بخش خصوصی یکی از تاکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی است. حتی در دیدارها و بازدید از نمایشگاه‌های مختلف نیز این تاکید مطرح می‌شود. سال گذشته مقام معظم رهبری در نمایشگاه توانمندی‌های داخلی حضور یافتند و از غرفه‌های نفت، گاز و پتروشیمی بازدید کردند. در این بازدید که وزیر نفت و معاونان وی مشغول توضیح درباره چگونگی واگذاری برخی میادین به بخش‌های دیگر هستند، مقام معظم رهبری تاکید می‌کنند به بخش خصوصی واگذار کنید که وزیر نفت پاسخ می‌دهد به ستاد اجرایی فرمان امام(ره) واگذار شده که رهبر انقلاب اسلامی نیز می‌فرمایند ستاد اجرایی که بخش خصوصی نیست. همین جمله کوتاه نشان می‌دهد که تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی چرا در دو دهه گذشته به‌طور کامل اجرا نشده‌است. به نظر می‌رسد خصوصی‌سازی واقعی براساس اصل ۴۴ قانون اساسی، یکی از اقدامات و فوریت‌های اقتصادی ایران است که باید اجرا شود.

لزوم ورود بخش خصوصی به اقتصاد

در این سال‌ها موضوعی که بار‌ها مورد تاکید رهبر انقلاب بوده، لزوم ورود بخش خصوصی به اقتصاد است. به‌عنوان مثال، رهبر معظم انقلاب در ۲۸آبان ۱۳۹۸ در دیدار با تولیدکنندگان فرمودند: توصیه موکد بنده این است که نهاد‌های عمومی غیردولتی در کار‌های اقتصادی، رقیب بخش خصوصی نشوند. در جا‌هایی که بخش خصوصی توان لازم را ندارد یا رغبتی ندارد، این نهاد‌ها ورود کنند.ایشان همچنین در اولین روز امسال درحرم امام رضا(ع)، دوباره بر این نکته تاکید داشتند: بار‌ها این را تکرار کردیم که بنگاه‌های دولتی، شرکت‌های دولتی، شرکت‌های شبه‌دولتی با بخش خصوصی رقابت نکنند؛ بگذارند تولید را مردم انجام دهند.یکی از اشکالات اجرای خصوصی‌سازی، توجه‌ نکردن به توانمندسازی بخش خصوصی است. سیاست‌گذاری در بخش خصوصی درست انجام شده و بر اجرای آن تأکید داریم اما در اجرای آن اشکالاتی وجود داشت. وی خاطرنشان کرد: سرمایه بانک‌های خصوصی و دولتی باید در حوزه تولید قرار گیرد، نه در بخش رقابت. دولت و سازمان‌های دولتی نباید رقیب بخش‌های خصوصی شوند تا بخش خصوصی در کشور رشد کند. نقش دولت در کشور، نقشی حمایتی، هدایتی و نظارتی است.

آذربایجان‌شرقی، پایتخت اقتصادی کشور

مراسم گرامیداشت روز ملی صنعت و معدن، با حضور معاون پارلمانی رئیس جمهور، وزیر جهاد کشاورزی، قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی، رئیس اتاق بازرگانی ایران، رئیس خانه صمت ایران، رئیس خانه صمت استان، هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز، سرپرست اداره کل صمت استان آذربایجان‌شرقی و فعالان اقتصادی در مرکز همایش های بین‌المللی خاوران تبریز برگزار شد.محمدصادق مفتح، قائم مقام وزیر صمت در امور بازرگانی در ابتدای این مراسم گفت: آذربایجان‌شرقی به عنوان یکی از بزرگترین قطب‌های تولید کشور محسوب می‌شود و به حق باید از آن به عنوان پایتخت اقتصادی کشور نام برد.وی ضمن قدردانی از تلاش صنعتگران و فعالان اقتصادی آذربایجان‌شرقی در توسعه اقتصادی کشور، خواستار تشکیل دبیرخانه مشترک با حضور نمایندگان بخش خصوصی و دولتی در تمامی استان ها شد تا از این طریق مسائل حل شود.مفتح با بیان اینکه سیاست اصلی وزارت صمت، تفویض اختیار به خانه های صمت گفت: این اقدام هم به نفع دولت است و هم بخش خصوصی.وی تصریح کرد: فعالان اقتصادی، بهترین، صادق‌ترین و موثرترین مشاوران، هستند که می در کنار مدیران ارشد استانی در راستای توسعه کشور حرکت کنند.

سیاست انقباضی دولت، باعث عدم تزریق نقدینگی به واحدهای تولیدی شده است

صمد حسن‌زاده، رئیس اتاق بازرگانی ایران متذکر شد: آذربایجان شرقی قطب بزرگ تولید کشور محسوب می شود که در تمام دوران تاریخی توانسته است به شایستگی به ملت و کشور خود خدمت کند.وی با بیان این مطلب، خواستار توجه و حمایت های ویژه دولت از بخش خصوصی برای رسیدن به جايگاه واقعی خود شد، به خصوص در این شرایط سخت که فعالان اقتصادی، با ایجاد اشتغال و ثروت و ایجاد امنیت، توانسته اند در اقتصاد کشور تاثیرگذار باشند.عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز با بیان اینکه رفع تعهدات ارزی، در حال حاضر فعالان اقتصادی و به خصوص صادرکنندگان را با مشکلات اساسی مواجه کرده است از دولت خواست تا با انجام تمهیدات لازم این چالش بزرگ را رفع کند.حسن‌زاده گفت: سیاست انقباضی دولت، باعث عدم تزریق نقدینگی به واحدهای تولیدی شده است.

دولت به تشکل‌ها اعتماد کند

عبدالوهاب سهل‌آبادی، رئیس خانه صمت ایران در این مراسم گفت: بدنه بزرگ دولت باعث می‌شود تا دسترنج بخش خصوصی از بین برود.وی با انتقاد از عدم اعتماد دولت به تشکل‌ها گفت: دولت باید به بخش خصوصی اعتماد کرده و با تفویض اختیار، علاوه بر کوچک کردن بدنه خود، فرایند انجام امور را تسهیل و تسریع کند.سهل‌آبادی با تاکید بر اینکه خانه صمت، امروز یکی از تاثیرگذارترین تشکل‌های کشوری است، افزود: اولین خانه صمت کشور برای اولین بار در آذربایجان شرقی شروع به کار کرده است و این افتخار بزرگی برای این استان است.وی در ادامه بیان داشت: کارگران ما با مشکلات متعددی مواجه هستند و ما امیدواریم دولت به صورت جدی به امورات این قشر عظیم و زحمت‌کش رسیدگی کند.

مدیران استانی پشت درهای بسته ادارات پایتخت!

مهدی امینی؛ رئیس خانه صمت استان آذربایجان‌شرقی در این مراسم با تاکید بر اهمیت نقش بخش خصوصی در توسعه استان گفت: براساس اصل ۴۴ قانون اساسی، دولت باید با تکیه بر اصل خصوصی‌سازی، بدنه خود را کوچک کند.وی ضمن ابراز خرسندی از تفویض اختیار به خانه صمت آذربایجان‌شرقی، این اقدام را گامی مثبت و موثری دانست.عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی تبریز، ابراز امیدواری کرد: تفویض اختیار در سایر خانه‌های صمت نیز صورت بگیرد، چرا که بسیاری از مسائل در خود استان ها قابل حل است و نیازی نیست مدیران استانی برای انجام برخی امور،پشت درهای بسته ادارات پایتخت بمانند.امینی در پایان از عدم پرداخت تسهیلات توسط بانک ها به واحدهای تولیدی کوچک و متوسط استانی ابراز نارضایتی کرد و خواستار حل این مشکل شد.

تبلور قدرت بخش خصوصی در تولید ناخالص داخلی استان

عبدالحمید سرتیپی، سرپرست اداره کل صمت استان آذربایجان‌شرقی در این نشست گفت: آذربایجان‌شرقی قطب تولید کشور محسوب می‌شود و خروجی مثبت اقدامات بخش خصوصی استان در تولید ناخالص داخلی استان تبلور بافته است.وی ابراز امیدواری کرد: با فعالیت پرشور بخش خصوصی، همچنان شاهد توسعه استان در تمامی زمینه ها باشیم.

امید به رفع مشکلات در سایه وفاق ملی

رضا علیزاده، رئیس کمیسیون صنعت مجلس شورای اسلامی، در این مراسم گفت: ما سال‌ها واژه “ناترازی” را در تمام بخش ها و حوزه‌ها شنیده ایم، ناترازی انرژی، ناترای اعتبارات، ناترازی تجاری، ناترازی تصمیمات و…، با این حال امیدواریم در سایه دولت وفاق ملی مشکلات یکی پس از دیگری حل شود. وی تصریح کرد: بسیاری از صنعتگران ما به دلیل ناترازی در حوزه انرژی، متضرر شده اند، همچنین سیاست‌های غلط بانک مرکزی در خصوص ارز باعث بروز مشکلات متعددی برای فعالان اقتصادی شده است.علیزاده با اشاره به ارتباط و تعامل خوب با اتاق بازرگانی تبریز و سایر تشکل های استان ابراز امیدواری کرد، با اعمال نظرات و پیشنهادات بخش خصوصی، توسط دولت پزشکیان، هر سال بتوانیم خبر خوشی در رابطه با حل یکی از مشکلات صنایع بدهیم.

اهتمام دولت بر استفاده حداکثری از ظرفیت بخش خصوصی

غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی در این مراسم با اشاره به توان بالای بخش خصوصی استان آذربایجان‌شرقی گفت: دولت فعلی علاوه بر اینکه بنا را بر وفاق ملی در حوزه سیاسی و اجرایی دارد، مصمم است از تمام ظرفیت های قانونی برای به‌کارگیری حداکثری ظرفیت بخش خصوصی استفاده کند. وی تاکید کرد: در تلاش هستیم تا آذربایجان‌شرقی را به عظمت، شکوه و جایگاه قبلی خود بازگردانیم و این ممکن نیست، مگر با همراهی بخش خصوصی.وی ادامه داد: من معتقدم اگر دولت بتواند موانع موجود را برطرف کند، بخش خصوصی می تواند مسیر توسعه را طی کند.تراب محمدی، سرپرست استانداری آذربایجان‌شرقی در این مراسم از فعالان اقتصادی به عنوان جهادگران عرصه اقتصاد یاد کرد.وی از اهتمام استانداری آذربایجان شرقی در راستای تسهیل امور واحدهای تولیدی خبر داد.

رفاه عمومی در سایه رشد تولید

باید دانست که اگر موانع رشد تولید برطرف شود و ظرفیت‌های مردمی در اقتصاد به میدان بیایند با رفع گرانی، کام مردم شیرین شده و در این شرایط «ثروت ملّی به وجود می‌آید، رفاه عمومی به وجود می‌آید؛ حتّی پیشرفت علمی به وجود می‌آید؛ وقتی تولید رونق پیدا بکند، کارخانجات، دستگاه‌های صنعتی، دستگاه‌های کشاورزی، احساس احتیاج می کنند به شیوه‌ها و روشهای علمی، دانشگاه‌ها وارد میدان میشوند، رونق علمی هم به وجود می‌آید؛ یعنی کلید حلّ مشکلات اقتصادی کشور، عبارت است از مسئله‌ی رونق تولید … این گرانی، این تورّم، این کم‌ارزش شدن پول ملّی، خب اینها به مردم فشار می‌آورد؛ اگر بخواهیم اینها برطرف بشود، تنها راه همین است که بپردازیم به مسئله‌ی تولید ملّی.» ۱۳۹۸/۸/۱۲ البته همه این توفیقات به شرط برنامه‌ریزی صحیح و کار شبانه‌روزی مسؤولان محقق خواهد شد. روحیه جهادی کارگشاست و با کار مخلصانه و روحیه بسیجی است که دشمن به طور کامل عقب خواهد رفت. در دوران دفاع مقدس هم اگر همین روحیه جهادی نبود دشمن عقب نمی‌رفت، امروز نیز در نبرد اقتصادی روحیه جهادی لازم است. «در همه‌ی بخشها، کمربسته بودنِ مثل یک جهادگر لازم است‌؛ این اگر بود، کارها راه می‌افتد؛ این اگر بود، بن‌بست‌ها باز میشود، شکافته میشود.» ۱۳۹۶/۲/۱۰ و در این صورت همانطور که «دشمن را در همه عرصه ها عقب زدیم؛ در جنگ اقتصادی نیز عقب خواهیم زد.» ۱۳۹۸/۸/۲۸

مزایای واگذاری مدیریت به بخش خصوصی چیست؟

علم اقتصاد همواره بر این مسأله تأکید دارد که تمایل به کارایی و بهره‌وری در بخش خصوصی همواره به دلایلی همچون انگیزه‌های قوی‌تر برای سودآوری، بیشتر از مدیریت دولتی است و در این مسیر، جایگاه مدیریتی دولت در صنایع مختلف و تصدی‌گری مستقیم، باید به بخش نظارت تغییر کند.تجربه کشور‌های توسعه یافته نیز نشان می‌دهد؛ واگذاری اقتصاد و بخش‌های دولتی به مردم و بخش خصوصی واقعی، زمینه را برای مشارکت گسترده‌تر آحاد جامعه در فعالیت‌های اقتصادی و افزایش سهم مردم از منافع اقتصادی فراهم می‌کند و در نتیجه تقویت بخش خصوصی و واگذاری سهم بیشتری از اقتصاد به مردم، می‌تواند به رونق تولید، ایجاد اشتغال، افزایش صادرات و در نهایت رشد و توسعه اقتصادی کشور کمک کند.

About Author