رای منفی دادم، نباید ذائقه جامعه را تلخ کرد!

اختصاصی ساقی آذربایجان/ گزارش از : وحید خدادادی

همزمان با ارائه طرح اولیه برنامه هفتم توسعه در خرداد ماه سال جاری، زمزمه‌هایی مبنی بر احتمال افزایش سن بازنشستگی مطرح شد. اکنون، نمایندگان مجلس طی مصوبه‌ای اعلام کردند طرح افزایش سن بازنشستگی به منظور کاهش ناترازی صندوق‌های بازنشستگی اجرا می‌شود.
صندوق‌های بازنشستگی که سال‌های متمادی حیات خلوت دولت‌ها بودند، چند سالی است که در حال ناتراز شدن هستند. از دهه ۸۰ تا به امروز، روند کاهش نرخ پشتیبانی صندوق‌ها آغاز شده و اکنون شرایط بحرانی تر شده است. مروری بر جداول بودجه در سال ۱۳۹۳ نشان می‌دهد در آن مقطع زمانی، حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان به صندوق‌های بازنشستگی برای پرداخت حقوق اختصاص داده شده است. اما اکنون در سال ۱۴۰۲ با افزایش ۱۰ برابری این رقم، تنها طی هشت سال به بیش از ۳۳۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بودجه صندوق‌ها در سال ۱۴۰۲ بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان افزایش پیدا کرده که حدود ۷۰ هزار میلیارد تومان فقط سهم افزایش صندوق بازنشستگی کشوری است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی و اجتماعی معتقدند ما هنوز وارد مرحله پیرسنی نشده ایم و حداقل دو دهه تا آن مرحله وقت داریم.
تا پیش از تحریم‌های اخیر، با کمک دوپینگ درآمد‌های نفتی، روی مشکل صندوق ها سرپوش گذاشته می‌شد. یعنی هر جا مشکل رخ می‌داد، با کمک درآمد‌های نفتی جبران می‌شد. اما حالا به درآمد‌های نفتی دسترسی کمتری داریم و در نتیجه با روش افزایش سن بازنشستگی در حال پاک کردن صورت مسئله هستیم. این راه حل دائمی نیست.
در کشور ما ۱۸ صندوق بازنشستگی وجود دارد که با معیار‌های موجود همه آن‌ها ورشکسته محسوب می‌شوند. بعضی از صندوق‌ها دیگر صندوق بازنشستگی محسوب نمی‌شوند و عملاً به یک دستگاه عریض و طویل دولتی تبدیل شده‌اند که به صورت مستقیم و غیر‌مستقیم از منابع بودجه ارتزاق می‌کنند. یعنی بیش از ۸۰ درصد آنچه را در قالب مستمری پرداخت می‌کنند هم از بودجه دولت می‌گیرند. برای اینکه با ابعاد این بحران آشنا شوید، اظهار نظر چند ماه پیش یک مدیر دولتی را یادآوری می‌کنیم که گفته بود: “به زودی مجبور خواهیم شد کیش، قشم و خوزستان را بفروشیم تا بتوانیم حقوق بازنشستگان را بدهیم”. این اظهار نظر را مدیرکل وقت بیمه‌های اجتماعی وزارت کار مطرح کرد که پس از این نظرات هم بلافاصله برکنار شد!
این سخنان گرچه واکنش‌های بسیاری به همراه داشت و با تکذیب‌های تندوتیزی از جانب نظام تصمیم‌گیری روبه‌رو شد، اما در دل خود یک واقعیت تلخ را گنجانده بود و آن اینکه مساله صندوق‌های بازنشستگی ظاهرا به یک معضل لاینحل تبدیل شده است.
سوال مهم این است که چرا صندوق‌ها به این روز افتاده اند؟ شاید بخشی از ریشه اصلی بحران در صندوق‌های بازنشستگی باز می گردد به کاهش جمعیت بیمه‌پرداز در برابر افزایش جمعیت مستمری بگیر و بازنشسته و از سویی معافیت‌های کارفرمایان کارگاه‌های کوچک از پرداخت حق بیمه، موقتی شدن قرارداد‌های کار و ازدیاد شرکت‌های پیمانکاری نیروی انسانی که سهم حق بیمه را کمتر از رقم واقعی پرداخت می‌کردند و نیز بیمه الزامی گروه‌های خاص که پرداخت حق بیمه آن‌ها بر عهده دولت بود. عواملی از این دست سر جمع در کنار دیگر عوامل در این بحران دخیل بوده اند. بی تردید اگر از پول‌هایی که توسط بازنشستگان ذخیره می‌شود، به درستی استفاده شود و صنایع و بنگاه‌های اقتصادی که در سایه این صندوق‌ها شکل گرفته‌اند، به سودآوری می رسیدند، در آن صورت می شد نرخ‌های تورم سالانه را پوشش داد. حال عواملی چند دست به دست هم داده اند تا دولت مجبور شود از محل بودجه عمومی کسری آنها را جبران کند. اما گویا نمایندگان مجلس راهکار آسوده‌تری یافته‌اند و با افزایش پلکانی سن بازنشستگی ، تدابیری اتخاذ کردند که این کسری را شاغلان بدهند. از سویی افزایش سن بازنشستگی، به شکل مستقیم روی مشکل بیکاری جوانان تاثیر گذار است و می‌تواند باعث تداوم نرخ بیکاری باشد. همین موضوع نیز، تبعات جداگانه‌ای در کشور خواهد داشت.
گرچه رئیس مجلس خوانش رسانه‌ها از مصوبه نمایندگان را رد می‌کند؛ اما آن‌گونه که از متن مصوبه برمی‌آید، به‌تدریج حداقل سن بازنشستگی به ۶۲ سال برای مردان و ۵۵ سال برای زنان افزایش خواهد یافت و افرادی که از ابتدای اجرای قانون شاغل می‌شوند، باید حدود ۴۲ سال بیمه پردازی کنند تا بازنشسته شوند. در همین ارتباط به سراغ تعدادی از نمایندگان استان رفتیم تا چرایی این موضوع را از آنان جویا شویم.

رای منفی دادم چون نباید ذائقه جامعه را تلخ کرد

متفکرآزاد نماینده تبریز با اشاره به این که به این طرح رای منفی داده است، در گفتگو با خبرنگار ساقی آذربایجان در رابطه با چرایی رای منفی خود گفت: از هر پالسی که در جامعه التهاب ایجاد کند، مخالفم! ضمنا تا زمانی که صندوق های بازنشستگی ناکارآمدی خود را اصلاح نکرده اند، ما نمی توانیم بخش دوم را اصلاح کنیم و البته عاقلانه هم نیست. شرایط جامعه ما به گونه ای است که نباید ذائقه آن را تلخ کرد از آن روی که نظام اجتماعی ایران تحمل اخبار ناگوار را ندارد.وی افزود: البته گلایه از بابت افزایش سن بازنشستگی عمدتا متوجه طبقات کارگری جامعه است و بیشتر کارمندان دولت علاقمند به افزایش سال های خدمت هستند!

About Author

وحید خدادادی

See author's posts