کشاورزی آذربایجان شرقی در تنگنای آب

استان آذربایجان شرقی، با وجود ظرفیت‌های بالای کشاورزی، به دلیل کاهش منابع آبی و کشت محصولات پرآب‌بر، با چالش‌های جدی مواجه است.

آذربایجان شرقی به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور، دارای تنوع اقلیمی و خاک حاصلخیز است. تولید محصولاتی مانند گندم، جو، سیب، انگور، زردآلو و سیر در این استان، نقش مهمی در تأمین نیازهای غذایی کشور دارد.

کاهش تولید محصولات کشاورزی به دلیل کمبود آب

در سال‌های اخیر، کمبود منابع آبی منجر به کاهش تولید محصولات کشاورزی در آذربایجان شرقی شده است. به عنوان نمونه، سطح زیر کشت گندم آبی در سال زراعی جاری به میزان ۱۰ هزار هکتار کاهش یافته است.

وضعیت منابع آبی در حوزه کشاورزی

بیش از ۸۷ درصد از منابع آبی استان در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. با توجه به کاهش بارندگی‌ها و افزایش دما، سطح آب‌های زیرزمینی در دشت‌های مختلف استان کاهش یافته است. به عنوان مثال، در دشت شبستر-صوفیان، متوسط افت سالانه تراز آب زیرزمینی ۳۲ سانتیمتر و در دشت تسوج ۶۶ سانتیمتر گزارش شده است.

بحران‌های آینده و ضرورت تغییر الگوی کشت

ادامه روند فعلی در مصرف منابع آبی می‌تواند منجر به بحران‌های جدی در آینده شود. کارشناسان بر لزوم اصلاح الگوی کشت و جایگزینی محصولات پرآب‌بر با محصولات کم‌آب‌بر تأکید دارند. به عنوان مثال، تولید محصولاتی مانند سیر در استان رو به توسعه است.

محصولات پرآب‌بر و تأثیر آن‌ها بر منابع آبی

کشت محصولات پرآب‌بر مانند گوجه‌فرنگی و برخی صیفی‌جات در مناطقی با منابع آبی محدود، فشار زیادی بر منابع آب وارد می‌کند. در راستای اصلاح الگوی کشت، سطح زیر کشت این محصولات در استان کاهش یافته است.

راهکارهای پیشنهادی

اصلاح الگوی کشت: جایگزینی محصولات پرآب‌بر با محصولات کم‌آب‌بر مانند سیر و کلزا.

استفاده از روش‌های نوین آبیاری: بهره‌گیری از آبیاری قطره‌ای و سایر روش‌های مدرن برای کاهش مصرف آب.

کشت فراسرزمینی: توسعه کشت محصولات در کشورهای همسایه با منابع آبی بیشتر.

تجهیز چاه‌ها به کنتور هوشمند: برای مدیریت بهتر مصرف آب در بخش کشاورزی.

برای حفظ پایداری کشاورزی در آذربایجان شرقی، اقدامات فوری و مؤثری در زمینه مدیریت منابع آبی ضروری است. اصلاح الگوی کشت، استفاده از روش‌های نوین آبیاری، کاهش سطح زیر کشت محصولات پرآب‌بر و توسعه کشت محصولات کم‌آب‌بر، از جمله راهکارهایی هستند که می‌توانند به مقابله با بحران آب در این استان کمک کنند.

About Author