داستان ادامه ‌دار کم‌آبی و زنگ خطر خشکسالی در زنجان

تداوم کاهش میزان بارندگی‌ها از یک سو، افت حجم منابع آبی از سوی دیگر و پیش بینی ها در خصوص وضعیت آینده، صدای زنگ خطر خشکسالی و کم‌آبی در زنجان را بلندتر از قبل کرده و اکنون این پدیده به داستانی ادامه دار و نگران کننده در استان بدل شده است.
به گزارش ساقی آذربایجان خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که خسارات زیادی به زندگی انسان و اکوسیستم های طبیعی وارد می آورد. از پیامدهای این پدیده، فشار به منابع آب و سفره های آب زیرزمینی و کاهش تغذیه طبیعی آن ها است. تهدید محیط زیست، تشدید پدیدە بیابان‌زایی، از بین رفتن گونه های زیستی و تجدیدنشدن حیات گیاهی و جانوری در کوتاه مدت و دراز مدت از عوارض دیگر این بلای طبیعی است.
پدیدە خشکسالی با سایر بحران‌های طبیعی متفاوت است زیرا این پدیده به آهستگی و در زمان نسبتاً طولانی به وقوع می پیوندد و برخی اوقات دورە تداوم آن بیش از چند سال است.
تازه‌ترین گزارش مرکز ملی پایش و هشدار خشکسالی نشان می‌دهد که ۸۳/۳ درصد از مساحت حوزه های آبریز اصلی کشور دچار طبقات مختلف خشکسالی بلند مدت هستند. پدیده خشکسالی شدید و بسیار شدید در یک دوره ۱۲۰ ماهه منتهی به شهریور امسال، ۴۱/۴ درصد مساحت حوضه‌های آبریز اصلی را با خود درگیر کرده است؛ در این میان استان زنجان نیز همچون اغلب استان‌ها و مناطق کشور با پیامدهای کم آبی و خشکسالی مواجه است و شرایط حاکم بر آن در این زمینه از یک وضعیت بحرانی حکایت می‌کند. بر اساس اعلام سازمان آب منطقه ای زنجان سالانه به طور متوسط بیش از ۷۰ سانتیمتر سطح آب های زیرزمینی در دشت های استان پایین می رود. این افت منابع آب زیرزمینی در دشت ابهر شدت بیشتری دارد و به ۲ برابر میزان میانگین نیز می رسد. از طرفی کاهش بارندگی ها و محدود شدن منابع آب جاری و ذخایر سدها چالش های دیگری در تامین منابع آب مورد نیاز در بخش های مختلف به وجود آورده است.

کاهش ۶۰درصدی جریان آب رودخانه های استان زنجان
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای زنجان گفت: میانگین بارندگی سال آبی ۱۳۹۹- ۱۴۰۰در این استان ۲۲۳ میلیمتر بوده که نسبت به سال آبی ۹۸- ۹۹ با ۳۷۶/۷ میلیمتر، ۴۰ درصد کاهش دارد و نسبت به بارندگی دوره آماری با ۳۱۷ میلیمتر، ۳۰درصد کاهش نشان می دهد که این موضوع حاکی از خشکسالی نسبی در سال آبی ۱۳۹۹-۱۴۰۰ است.
اسماعیل افشاری افزود: با توجه به نوع بارش و پراکندگی زمانی – مکانی بارندگی، وضعیت تبخیر و پارامترهای موثر برآن، آورد و جریان رودخانه ها با شدت بیشتری در استان کاهشی شده به طوری که میزان کاهش جریان آب رودخانه های استان متوسط ۶۰ درصد را نشان می دهد.
وی اظهار داشت: بر اساس پیش بینی های مرکز ملی خشکسالی با توجه به گذشت نزدیک ۲۰ روز از سال آبی ۱۴۰۰- ۱۴۰۱ و کاهش بارش به نسبت به سال آبی گذشته، میزان بارش در پاییز امسال کمتر از حد نرمال پیش بینی شده است، از این رو با ادامه روند خشکسالی آبی گذشته، احتمالا با کاهش حدود ۳۰ درصدی بارش ها نسبت به متوسط دراز مدت در استان مواجه خواهیم بود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای زنجان با بیان اینکه بارش در زمستان امسال دراستان در حد نرمال پیش بینی شده است، گفت: در نهایت به این مساله باید توجه داشت که پیش بینی بارش ها با افزایش فاصله زمانی از شروع سال آبی از قطعیت کمتری برخوردار است.
برای عبور از خشکسالی که به گواه کارشناسان و متخصصان، در چند اخیر بی سابقه بوده، رعایت الزامات پیش بینی شده برای صرفه جویی در استان، در قالب برنامه سازگاری با کم آبی در دستور کار قرار دارد.
وی ادامه داد: در این برنامه که به تصویب کارگروه ملی سازگاری با کم آبی رسیده و به همت متخصصان دستگاههای اجرایی و استادان دانشگاه‌های استان تهیه شده، ابتکارات متنوع و مختلفی برای صرفه جویی پیش بینی شده است.
افشاری گفت: برای بخش های مختلف کشاورزی، شرب، فضای سبز و صنعت، در قالب اقدامات سخت افزاری برنامه های هزینه محوری مثل جلوگیری از برداشت غیرمجاز و ممانعت از اضافه برداشت، تعویض خطوط لوله انتقال آب شرب فرسوده، کاهش سطح کشت محصولات پرآب برو تغییر فضای سبز موجود به طراحی خشک منظر مدنظر قرار گرفته است.

About Author