نخوردیم نان دولت؛ ‌دیدیم صف ملت

اما مشاهدات میدانی در روند اجرای این طرح گویا در کلانشهر تبریز به یک اَبَر چالش جدی تبدیل شده است چنانچه با گذشت بیش از یکسال از اجرای طرح پرداخت یارانه آرد و نان، این مهم به نتیجه دلخواه مردم نرسیده و بلکه چالش های بیشتری از جمله افت کیفیت و کمبود نان را نیز به دغدغه های روزمره شهروندان تبریزی اضافه کرده است.
صف‌های طولانی مقابل نانوایی‌های تبریز صحنه تکراری صبحگاهان این شهر است؛ شهروندانی که برای خرید یک قرص نان باید ساعت‌ها در صف بمانند و آخر سرهم نانی با کیفیت پایین و تعداد محدود را دریافت کند.
مشاجره مشتریان و نانواها هم گویا به یک عادت تبدیل شده و کم نانوایی را می توان پیدا کرد که هیچ مشاجره‌ای در آن اتفاق نمی افتد.

صف های طاقت فرسای نان
زهرا وجدانی یکی از اهالی محله کوچه باغ تبریز در این خصوص به خبرنگار نصر گفت: کیفیت نان که اصلا تعریفی ندارد ، فرزندم دانش آموز است و خودم خیاط یک کارگاه هستم ،وقتی بعد از یک صف طولانی خمیر نانوا تمام می شود و وی می گوید آرد نداریم؛ مجبور هستم به نانوایی دیگری بروم اگر نان گیرم بیاید تازه فرزندم را به مدرسه برسانم و خودم به محل کار بروم این می شود ساعت ها معطلی ،چون ظهر موقع بازگشت از سرکار هیچ نانوایی نان ندارد !
وی با بیان اینکه مسئولان با اجرای طرح‌های جدید باید به دنبال تسهیل چالش های مردم باشند اذعان داشت: اجرای طرح جدید فروش نان نه تنها چالشی را حل نکرده بلکه به خرید نان تازه را به یک چالش جدی خانواده‌ها تبدیل کرده است.
علی رضایی دیگر شهروند تبریزی ساکن شهرک یاغچیان نیز در گفت و گویی اظهار داشت: نمیدانم چرا سهمیه آرد محله ما اینقدر کم است چون هم جمعیت منطقه زیاد است و هم واحد پخت کم داریم.
وی ادامه داد: وقتی هم مراجعه می‌کنیم هر روز باید یک ساعت زودتر از موعد از خانه خارج شویم و در صف نانوایی بایستیم تا بتوانیم نان تازه و گرم تهیه کنیم ، کاهش ساعت کاری نانوایان هم که مصیبتی دیگری شده  چرا که ظهر زمان بازگشت به خانه نانوای محل ما نانی ندارد و من باید نان بسته ای با قیمت آزاد از فروشگاه تهیه کنم.

شاید نانوایی را تعطیل کنم!
سراغ یک نانوا در مرکز شهر رفتیم، وی دل پر دردی داشت ؛ ح. ر سالهاست که در شغل نانوایی مشغول است و تنها راه امرار معاش زندگی اش همین کار است.

وی که از پایین بودن قیمت نان و کمی سهمیه آردش گلایه داشت گفت: من در محلی که من مشغول به کارم پرجمعیت است،علاوه بر اینکه به خاطر زود تمام شدن نان هر روز با مردم درگیر هستم از طرفی امسال صاحب مغازه اجاره هفت میلیون تومان پارسال را ۱٠ میلیون تومان با من حساب کرد.
وی اضافه کرد: در حالی که قیمت نان ثابت ماند و حتی حقوق یک نفر دستیارم را با توجه به تورم موجود افزایش دادم ولی عملا دیگر چیزی برایم نمی‌ماند و صرفه ای برایم ندارد ،شاید من هم مانند چند واحد از همکارانم اینکار را تعطیل و مشغول فعالیت دیگری شوم تا بتوانم هزینه های زندگی ام را تامین کنم.
م.ش  یکی دیگر از نانوایان جوان شهر است که در منطقه شرق تبریز مشغول حرفه نانوایی است، ساعت ۱۱ ظهر در مغازه را از پشت بسته بود و وقتی در زدم گفت: تعطیل است!

اشاره کردم که می‌خواهم با شما حرف بزنم، در حالی که در را نیمه باز کرده بود؛ پرسید: از بهداشت آمده اید؟
با لبخند گفتم نه دوست خوبم آمدم تا در مورد بحران نان و حاشیه هایش ؛ حرف نانوایان را هم بشنوم بعد با مهربانی از من استقبال کرد ولی چهره درهم او خبر از دل پر دردش داشت.
وی دستش را روی زانو اش زده و اینطور سر حرفش را باز کرد: من پارسال ۹ میلیون تومان اجاره این مغازه را می‌دادم دخل و خرجم زیاد جور نبود ، الان صاحب ملک گفته ماهی ۱۵ میلیون تومان کنیم یا نمی توانی بسلامت !
وی اضافه کرد: خوب من چطور به ایشان بگویم درآمدم همان درآمد پارسال است منهای هزینه های تورمی زندگی ام .
وی که یک کارگر در نانوایی اش نیز مشغول به کار است و به او اشاره کرده و افزود : احتمال خیلی زیاد به رضا بگویم دیگر نیاید و به دنبال کار دیگری برود؛ چون نمی‌توانم حقوقش را پرداخت  کنم چه برسد به اینکه بخواهم دستمزدش را بیشتر کنم، چرا مثل ۱۳ استان دیگر قیمت نان در آذربایجان‌شرقی  آزاد سازی نمی‌شود؟ چون آرد فقط ۱۵ درصد روی قیمت نان تاثیر دارد مابقی سود روی آزاد سازی است.

تعطیلی چهار واحد نانوایی در تبریز
گزارش نصر حاکی است؛ محمد عباسوند رئیس اتحادیه صنف نانوایان کلانشهر تبریز در مصاحبه ای به ساماندهی و شناسنامه دار کردن ۸٠٠ واحد نانوایی جدید در تبریز اشاره کرد و‌گفت: تعداد نانوایان را به دو هزار و ۵٠٠ واحد فعال با مجوز تبدیل کرده ایم تا تعادل پخش واحدهای نانوایی در مناطق و شهرک های جدید را به حد نرمال رسانده شود.

وی ادامه داد: ۲٠٠ واحد از نانوایان را برای بهسازی و تجهیز به دستگاه های اتوماتیک  برای پخت یکنواخت و جلوگیری از دور ریز بیش از حد آن با اخذ تسهیلات بانکی از بانک سپه مجاب کردیم و به طور مرتب با اطلاع رسانی به نانوایان عزیز متذکر شدیم که شروع ساعت پخت از ۵:۳٠ صبح است و با افزایش بازرسی به دنبال کاهش صفوف نان در سطح تبریز هستیم.
وی در پاسخ به دلایل جریمه میلیاردی نانوایان تبریز از سوی تعزیرات حکومتی در روزهای گذشته اذعان داشت: دلایل متعددی در این موضوع دخیل هستند که مهمترین آن تاکید فرماندار وقت تبریز در ماه رمضان برای افزایش ساعات کاری و حذف تعطیلی واحدها بود که البته چون سهمیه آرد، افزایشی نداشت و نانوا مجبور می‌شد تا تعداد سهمیه را بر روزهای بیشتری تقسیم کند در ماه بعد با مشکل کسری آرد مواجه بود ،علت بعدی تعطیلی های خودسرانه برخی واحد ها و ثبت به عنوان تخلف در سیستم «نانینو» بود این مورد نیز مربوط به آمار سه ماهه اول امسال بود و مورد بعدی فروش آزاد آرد در تعدد انگشت شماری از نانوایی هایی که کسری آرد نوبت پخت روزانه داشتند و کم فروشی در وزن هر قرص نان را شامل می شد اینها از جمله مواردی هستند که شامل جریمه های سنگین نقدی از سوی دادگاه، تذکر،پلمپ و ابطال پروانه اشتغال از سوی اتحادیه برای واحد های نانوایی شد.
عباسوند یکی دیگر از مشکلات اصلی نانوایان را عدم توجیه اقتصادی پخت نان برای نانوایان عنوان کرد و اذعان داشت: یک نانوا با توجه به ثبات قیمت نان و افزایش کرایه مغازه دیگر توان ادامه کار ندارد و همین امر امسال منجر به تعطیلی چهار واحد از نانوایان ما در محلات شرق تبریز شد .

راه اندازی مجتمع‌های نان در تبریز
فرماندار تبریز نیز با راه اندازی مجتمع های نان تلاش دارد تا با پیگیری جدی و حل برخی موانع موجود در رابطه با مجتمع های نان و بازارچه های محلی شهرداری تبریز این مشکل را مرتفع کند.

یونس فاتح در این خصوص گفت: با همکاری سازمان میادین شهرداری مجتمع های تولید نان که میزان پخت را افزایش می دهد ایجاد کردیم و این می تواند راهکاری برای کاهش صف های طولانی نان باشد.
فاتح کیفیت ‌بخشی به نان و ارتقای وضعیت تولید نان را اولویت برنامه ‌های  فرمانداری دانشت و اظهار داشت: برای همین با تاکید روی این مسئله ؛ راه ‌اندازی این مجتمع‌ ها برای سهولت و راحتی مردم در دسترسی به نان‌ های تولیدی هستند.
وی برای این کار از صنف نانوایی حمایت ویژه انجام داده و روند ارایه مجوزهای دریافتی از سوی سازمان های را با عقد تفاهم نامه هایی آسان تر می کند.

تفاوت ۱۰ برابری نرخ آزاد و یارانه ای آرد در بازار
علیرضا شاهدی مدیرکل غله و خدمات بازرگانی آذربایجان شرقی در گفتگو با نصر ضمن اشاره بر راه اندازی سامانه «نانینو» از ابتدای سال ۱۴٠۱ در جهت هدفمندسازی یارانه آرد و نان به همت و نظارت وزارت اقتصاد و دارایی افزود: تمامی امورات خرید و فروش قیمت و تعداد انواع نان بصورت مستقیم از این طریق کنترل می شود.

وی گفت: به گفته متولیان امر این سیستم کاملا هوشمند می باشد و کلیات فروش قیمت نان در واحد مربوطه طبق تعریف نرخ در سامانه، تعداد فروش نان مشخص می گردد.
شاهدی همچنین در مورد وجود نواقصات و اشکالاتی در سیستم نانینو گفت: بعلت عدم تکمیل اجرای روند کار این سامانه، برخی نانوایان مبادرت به انجام تخلفاتی از جمله دریافت اضافه مبلغ از کارت های مشتریان کرده اند و در مقابل با پرداخت وجه نقد فروش تعداد نان واحد خود را به حد نصاب رسانده و از این طریق آرد فروشی می کنند.
علیرضا شاهدی با اشاره بر فعالیت دو هزار و ۵٠٠ واحد نانوایی در تبریز افزود : تفاوت ۱۰ برابری نرخ آرد یارانه ای و آزاد منجر به حرکت فرد خاطی بسمت فروش آرد آزاد و در نتیجه تخدی وی از قوانین می شود که البته این امر فقط به نانوایان محدود نمی شود و بنا به فاصله فاحش قیمت آرد دولتی و آزاد زمینه ساز ایجاد تخلف در بین خریداران سهمیه یارانه ای آرد از کارخانه جات هم می شود.
وی در ادامه افزود: قبل از فصل خرید گندم به ازای هر کیلو آرد ۲٠ هزار تومان یارانه از جانب دولت به دارندگان سهمیه اختصاص می یافت و البته بتازگی با افزایش ۲۵ درصدی قیمت خرید گندم دولت از کشاورزان قطعا این مبلغ نیز افزایش خواهد یافت.
با توجه به نواقصات طرح هدفمندسازی نرخ آرد و نان به نظر  می رسد با خرید و فروش آرد در بازار سیاه و گاها جریمه های سنگین برخی واحدهای نانوایان، تنها متضرر در این بین مردم هستند، حتی اگر قیمت نان در آذربایجان شرقی به مانند ۱۳ استان دیگر با طرح آزادسازی روبرو شود،باز هم مردم هستند که باید تاوان تفاوت نرخ یارانه و آزاد آن را پرداخت کنند.

حال باید منتظر ماند و دید تدبیر متولیان نان در مقابل این وضعیت نامناسب نان در استان چیست؟ / آیا با بحث آزادسازی نرخ نان و گرانی این مایحتاج عموم مردم، مشکل بحران نان و افت کیفیت آن حل می شود؟ 
به دنبال افزایش نجومی قیمت‌های گوشت گرم و مرغ در بازار میزان مصرف نان افزایش چشمگیری داشته که از این حیث نیازمند توجه بیش از پیش مسئولان امر است.
البته ایجاد مجتمع های نان و رهایی نانوایان از پرداخت اجاره بهای نجومی هم یکی از راه حل های پیشنهادی برای ثبات قیمت نان بوده است که یونس فاتح فرماندار تبریز اخیرا از راه اندازی چند واحد از مجتمع های نان در سطح شهر تبریز خبر داده است.

آرش شهبازی