درهای دیپلماسی را باز کنیم غائله می‌خوابد!

«جلوگیری از تغییر در مرزهای کشورهای همسایه از راهبردهای جدی جمهوری اسلامی است و هرگونه تغییر ژئوپولیتیک در منطقه را مخلّ امنیت داخلی خود می‌دانیم و همواره آن را خط قرمز اعلام کرده‌ایم و بر این اساس بدیهی است که نسبت به آن بی‌تفاوت نباشیم.» این گفته‌ی فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران در واکنش به این اظهارنظر «الهام علی اُف» است که گفته بود: «ایران به تمامیت ارضی آذربایجان بی‌احترامی می‌کند.» تعبیر شده است.
دیپلماسی، بهترین و کاربردی‌ترین حربه است
علی بیگدلی استاد تاریخ دانشگاه و تحلیلگر مسائل بین‌المللی در گفتگو با آفتاب یزد، ضمن اشاره به جنگ باکو – ایروان که بر سر موضوع «قره باغ» بود، می‌گوید: «در مصاحبه‌ی چند ماه قبل با آفتاب یزد گفته بودم که در پسِ این غائله که موجب روشن شدنِ آتش جنگ شد، دامی تماماً اسرائیلی پهن شده و هدفِ غایی آن گرفتار کردن ایران در تقابل با همسایگانی است که بیشترین و نزدیک‌ترین اشتراکات دینی، زبانی، فرهنگی و تاریخی داشته اند.»
وی می‌افزاید: «اسرائیلی‌ها از سه جبهه‌ی شمال، غرب و جنوب مشغول فشار اوردن به جمهوری اسلامی ایران هستند که ایران را در موقعیتی بسیار حساس قرار داده و اگر لغزشی صورت پذیرد یا طرفین «خویشتندارانه» برخورد نکنند هر لحظه ممکن است شعله‌های جنگی خانمانسوز تمام منطقه را به آتش بکشاند. »
سکوت روسیه؛ طبیعی و آزاردهنده!
علی بیگدلی در ادامه با کنایه به کسانی که در داخل تلاش می‌کنند «روسیه» را «شریک استراتژیک و راهبردی ایران» معرفی کنند به موضع گیری‌های این کشور در حمایت تام و تمام از «اسرائیل» اشاره کرده ضمن یادآوری سکوت روسیه در فقره‌ی جنگ قره باغ می‌گوید: «در روزهایی که بین آذربایجان و ایران درگیری‌های لفظی و دیپلماتیک در گرفته و همه می‌دانند دلیل اعتراض ایران، حضور «مستشاران» اسرائیلی در باکو است، مقامات مسکو همانند چندماه قبل که تا روزهای پایانی جنگ بین ایروان و باکو سکوت کردند، حالا نیز بر موضع سکوت ایستاده اند، چرا؟ چون عالی مقامانِ کرملین هرگز بر سر منافع خود ریسک نخواهند کرد حتی اگر این منطقه درگیر جنگی دیگر شود. » وی بیان می‌کند: «مانور مشترک ترکیه، پاکستان و آذربایجان اگرچه با خویشتنداری ایرانی‌ها همراه بود اما نشان از یک تلاش همه جانبه برای ایجاد تغییرات ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی در منطقه است که می‌تواند راه‌های تجاری ایران به آسیای میانه و شرق اروپا را دچار چالش جدی کند کما این که هم اکنون نیز آذربایجانی‌ها که به آن‌ها «آذربایجان بالا» نیز می‌گویند عوارض بسیار گزافی از کامیون‌های ایرانی اخذ می‌کنند که ادامه‌ی این رفتار می‌تواند این مسیر را از چرخه‌ی تجاری ایران حذف کند. »
باید حواس‌مان به ترکیه باشد
بیگدلی با اشاره به تنش‌های آبی در منطقه و تلاش ترکیه برای کنترل تمامی آب‌هایی که راهی عراق و ایران می‌شود خاطرنشان می‌سازد: «ترکیه با ایجاد موانع فیزیکی ابتدا مرزهای خود با ایران را بست و سپس با چند دیدار و مذاکره با اسرائیلی‌ها به اختلافاتی که با آن‌ها داشت پایان داد. در این میان مانور مشترک پاکستان، آذربایجان و آنکارا حکایت از تلاش ترکیه برای دور زدن راه‌های رسیدن به آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و چین دارد
که به خودی خود می‌تواند نقشه‌ی تجاری منطقه را تغییر دهد در کنار این مسئله، رجب طیب اردوغان که سرگرم «جنگ زرگری» با آمریکایی‌ها بر سر مسائلی همچون «اس – ۴۰۰» و «اف – ۳۵» است اما نیم نگاهی نیز به
خواست‌های واشنگتن در منطقه دارد که برخی آیند و روندها از جمله سفر «سالیوان به منطقه» که اگر چه راهی آنکارا نشد اما در همان راستا است. »
بیگدلی با اشاره به خاطراتی از یکی از اساتید خود در درسِ روابط بین‌الملل که تاکید داشته: «هرگاه دیپلماسی شکست بخورد جنگ آغاز می‌شود و جنگ تمام نمی‌شود مگر از راه دیپلماسی!» به آفتاب یزد می‌گوید: «
بسیاری از چالش‌های نسبتاً عمیق ما از راه دیپلماسی قابل حل است.» وی تاکید می‌کند: «ادامه‌ی اختلافات با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ترک یک جانبه‌ی مذاکرات برجامی زمینه ساز ایجاد فشارهای همه‌جانبه و تشکیل
جبهه‌ای هماهنگ علیه ایران است که قطعاً عواقب تلخی برای ما در پی خواهد داشت.» او معتقد است: «اگرچه قدرت دفاعی و تکیه بر تکنولوژی‌های به روز نظامی بخشی از اقتدار سیاسی است اما وقتی در سایه‌ی دیپلماسی می‌توان ارزان‌تر و کم هزینه‌تر و بدون درافتادن با همسایگانی که با آن‌ها سوابق دیرینه‌ی تاریخی – فرهنگی و دینی – زبانی داریم بر مشکلات و اختلافات فائق آمد چرا باید واکنش‌ها همه به سمت و سوی حل نظامی ماجراهایی اینچنینی در حرکت باشد؟» علی بیگدلی در بخش پایانی گفتگوی خود می‌افزاید: «امیدواریم آن قوه‌ی عاقله‌ای که در «شورای عالی امنیت ملی» وجود دارد، مقدمات بازگشت ایران به میز مذاکرات و رسیدن به تفاهماتی حداقلی را فراهم سازد و نیز با برخی ابتکارات، چند اختلاف ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز رفع شود. »
وی معتقد است: «ورود به فضای مذاکرات و آغاز گفتگوهای برجامی، بسیاری از این دست غائله‌ها را پایان خواهد داد» و اضافه می‌کند: «شرایط منطقه به نفع ما نیست و ادامه‌ی طفره رفتن‌ها برای بازگشت به میز مذاکرات برجامی عملاً ایران را در موضع جنگ طلبی قرار دادن است این در حالی است که اساساً ایرانی‌ها نیازی به اتخاذ ادبیاتی که بوی تقابل با همسایگان و دیگر کشورها بدهد ندارند!»
این استاد دانشگاه گریزی نیز به مذاکرات نیمه تمام ایران و عربستان زده خاطرنشان می‌کند: «پیشتر نیز به آفتاب یزد گفته بودم اساس اختلافات تهران – ریاض، سایه‌ای از اختلافات تهران – واشنگتن است و این بدان معنا است که بین مقامات ریاض و تهران هیچ توافقی صورت نخواهد گرفت مگر این که تکلیف برجام و اختلافات ایران و آمریکا به سرانجامی برسد.»
این استاد دانشگاه به عنوان بحث پایانی یک سوال مطرح می‌کند و آن این که: «وقتی می‌دانیم پشت تمامی چالش‌های مرتبط با ایران، ایالات متحده‌ی آمریکا است، بهتر نیست مستقیم با کاخ سفید وارد گفتگو شویم؟»/

About Author

saghi

See author's posts