زبان‌های مادری، تقویت کننده زبان‌ ملی

روز ۲۱ فوریه از طرف یونسکو به عنوان روز جهانی زبان مادری نام‌گذاری شده‌است‌، نام‌گذاری این روز در کنفرانس عمومی یونسکو در سال ۱۹۹۹ به منظور کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شده‌است.
زبان مادری نشانگر هویت و ریشه هر آدمی است. زبان مادری در کنار زبان‌های ملی و بین المللی همواره حضور داشته و هیچ گاه از ارزش و اهمیت آن کاسته نشده است هرچند در سالیان اخیر تهاجم‌هایی به زبان‌های مادری صورت گرفته که آن‌ها را اندکی کمرنگ کرده است‌ ولی زبان مادری چیزی نیست که به آسانی از بین برود.
علی رغم تهاجم‌هایی که بر زبان مادری شده، زمزمه تدریس به این زبان در کشورمان پیچیده و در برخی دانشگاه‌ها تدریس می‌شود.
زبان و ادبیات ترکی به عنوان زبان مادری مردم آذربایجان چند سالی است که در دانشگاه تبریز تدریس می‌شود و علاقه‌مندان و دانشجویان قابل توجهی دارد.
به مناسبت این روز و در خصوص اهمیت زبان مادری و تاثیر این زبان در امر آموزش و تدریس با استاد زبان‌های ترکی و فارسی به گفت‌وگو نشسته‌ایم.
دکتر صمد رحمانی، استاد زبان‌های ترکی و فارسی دانشگاه تبریز در خصوص اهمیت زبان مادری اظهار می‌کند: زبان مادری هر فردی هویت او و برایش راحت‌ترین زبانی است که می‌تواند با آن صحبت کند و با آن آموزش ببیند.
او می‌گوید: کشور ما یک زبان ملی ارزشمند دارد ولی برای تقویت همین زبان هم تکلم به زبان‌های محلی ضروری است‌ و لازم است هم در مدارس و هم در دانشگاه‌ها تدریس شود.
او بیان می‌کند: در واقع دین اسلام با سه زبان با مردم ارتباط برقرار می‌کند؛ اولی زبان عربی است که قرآن کریم به این زبان است، دوم زبان فارسی و سومی زبان مادری ما، زبان ترکی آذری است. بنابراین هر سه این‌ها در خدمت دین اسلام و کشور عزیزمان هستند. این استاد ادبیات می افزاید: اگر کسی به ادبیات ترکی احاطه داشته باشد، راحت‌تر می تواند به زبان فارسی تسلط یابد. از زبان ترکی کلمات زیادی به فارسی رفته است و می‌شود گفت سه زبان ترکی، فارسی و عربی برادر هستند و بر همدیگر تاثیر می‌گذارند.
او اضافه می‌کند: کلماتی از ترکی به فارسی و کلماتی از فارسی به ترکی و همچنین به زبان عربی رفته است و می‌رود و با این کار بنیه‌های یکدیگر را تقویت می‌کنند.
او می‌گوید: امیدوار هستیم که تدریس به این زبان در مراکز آموزشی بیشتر شود و استمرار پیدا کند و البته قرار است از سال ۱۴۰۲ زبان ترکی در مدارس آذربایجان تدریس شود.
رحمانی معتقد است: تکلم به زبان مادری و تدریس این زبان در مدارس در جهت تقویت وحدت ملی کشور ما است.
او با نظر به این که دو زبانه بودن مردم هیچ تاثیر منفی در بر ندارد، می‌گوید: در بنیاد فرهنگ آذربایجان کتابی نوشته شده است که در آن، کلمات اقتباس شده از فارسی و عربی را به همان شکل که در کتاب‌های آن زبان‌ها دیده می‌شود، در این کتاب آورده است که مشکلی برای زبان آموزان پیش نیاید و کلمات ناآشنا آزاردهنده نباشد.
او اظهار می‌کند: اگر توجه کنید بهترین شعرها و مثنوی‌ها در فارسی را نظامی و بهترین قصائد را خاقانی سروده و نوشته که زبان مادری‌شان ترکی بوده ولی به بهترین نحو در زبان فارسی شعر گفته‌اند پس دو زبانه بودن هیچ مشکلی به وجود نمی‌آورد و برعکس بنیه‌های دو زبان را هم تقویت می‌کند.
این استاد ادبیات ادامه می‌دهد: همان‌طور که علامه امینی کتاب الغدیر و علامه طباطبایی تفسیر المیزان را به زبان عربی نوشته‌اند در حالی که زبان مادری هردو ترکی بوده است، پس این دو یا سه زبان، هیچ کدام همدیگر را نفی نمی‌کنند و بلکه به هم قوت می‌بخشند.