مردم تاوان بی‌عقلی تندرو‌ها را می‌دهند

در روز‌های اخیر نشانه‌های روشنی از بازگشت پررنگ جریان تندرو در سیاست ایران دیده می‌شود؛ جریانی که از عرصه حجاب و فرهنگ تا سیاست خارجی و پرونده هسته‌ای، به دنبال تحمیل نگاه خود بر کشور است. از یک‌سو حمله شدید به محمدرضا باهنر به

خاطر موضع معتدلش درباره حجاب اجباری و از سوی دیگر مقابله با مصوبه شورای عالی امنیت ملی که با هدف پیشگیری از بحران‌های اجتماعی صادر شده بود، نشان می‌دهد این جریان در پی آن است که فضا را دوباره امنیتی و قطبی کند.

در عرصه سیاست خارجی نیز نشانه‌هایی مشابه دیده می‌شود؛ از اصرارش به تقابل بیشتر با غرب تا مخالفت با هر نوع مذاکره با آژانس یا آمریکا. در واقع تندرو‌ها به جای جست‌وجوی راه‌حل، از بحران تغذیه می‌کنند؛ چون بقا و قدرتشان در فضای التهاب‌آلود تضمین می‌شود. چنانچه احمد زیدآبادی، تحلیلگر سیاسی در یادداشتی با اشاره به اینکه جناح افراطی محمدرضا باهنر را به دلیل اظهارنظرش درباره حجاب اجباری هدف قرار داده است، نوشت که این گروه بر این باور است که پس از بن‌بست مذاکرات و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، اکنون توانسته فضای فرهنگی و سیاسی کشور را در اختیار بگیرد. اما واقعیت این است که در نبود توافق و ثبات، افراطیون از خلأ تصمیم‌گیری عاقلانه بهره‌برداری می‌کنند تا گفتمان خود را بر تمام ارکان حاکمیت تحمیل کنند.

این طور که به نظر می‌رسد با شکست مذاکرات، تندرو‌ها جانی تازه گرفته‌اند. آنها از این پس می‌کوشند علایق تمامیت‌خواهانه خود را بر رقبایشان تحمیل کنند و هر چهره‌ای را که خواهان اندکی اعتدال یا گفت‌وگوست، دشمن بنامند؛ خواه رئیس‌جمهور باشد، خواه رئیس مجلس یا حتی فرمانده نظامی. روندی که از حمله به محمدرضا باهنر آغاز شده، به‌زودی دیگران را نیز دربرخواهد گرفت.

تندروی به قدمت تاریخ

در همین زمینه، یدالله طاهرنژاد عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی، در گفت‌و‌گو با رویداد۲۴ درباره ریشه‌های تاریخی تندروی و تأثیر آن بر سیاست کشور گفت: «تندروی هم یک جریان دیگه است که در طول تاریخ بوده. امیرالمومنین شهید تندروی شد. ما اگر تاریخ اسلام را مطالعه کنیم، خیلی از اتفاقاتی که می‌افتد، تکرار تاریخ است. این جریان خود امام‌پندار و خودبزرگ‌پندار فکر می‌کنند با این حربه می‌توانند رقیب را از میدان به در کنند، در حالی که ناجوانمردانه و نابخردانه است.»

طاهرنژاد درباره تصویب برجام و نحوه عبور آن از مجلس و شورای نگهبان گفت: «در زمانی که برجام تصویب شد، تأیید روش بود. اگر تأیید روش نبود، مجلس اصولگرا ظرف ۲۰ دقیقه آن را تصویب نمی‌کرد و شورای نگهبان هم همان سرعت آن را تأیید نمی‌کرد. شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت که پیش از چهار سال سی‌اف‌تی را نگه داشته بودند، می‌توانستند برجام را هم نگه دارند، اما اراده قوی‌تری برای تأیید برجام وجود داشت که این گیت‌ها را به راحتی پشت سر گذاشت و نهایی شد.»

او آثار برجام را یادآور شد و ادامه داد: «آثار برجام در اقتصاد و اجتماع مشهود بود. اقتصاد ایران برای اولین بار رشد درصدی را تجربه کرد، تورم به شدت کاهش پیدا کرد و نشاط عمومی در جامعه ایجاد شد. به نظر من، کار بزرگی انجام شد. مرحوم رئیسی هم تلاش کرد همان نتیجه را از برجام به دست بیاورد، اما موفق نشد. سپس غربی‌ها زیر بار تعهدات نرفتند. آمریکایی‌ها وقتی متوجه شدند شرایط به نفع ایران پیش رفته، از برجام خارج شدند و اروپا نیز نتوانست پای تعهدات خود بایستد. اگر این تعهدات پایدار می‌ماند، برجام توافق خوبی بود؛ ما غنی‌سازی را داشتیم، صنعت هسته‌ای حفظ می‌شد و دانشمندان می‌توانستند به تحقیقات خود ادامه دهند و تعامل با جهان بهبود می‌یافت.»

این عضو حزب کارگزاران با اشاره به رفتار تندرو‌ها درباره به برجام، گفت: «درختی که کاشته شده و بعد از ده سال می‌گویند میوه نیاورده، معلوم است که نتیجه‌ای ندارد. وقتی دو طرف دیدند این جنازه دیگر هیچ منفعتی ندارد، از آن بهره‌برداری کردند. تندرو‌ها برخورد احساسی می‌کنند و عقلانی نیست. آقای باهنر اخیراً در پاسخ به یکی از همین حضرات گفت محکم و قاطع که اگر تأیید روش نبود، امکان نداشت برجام از مجلس و شورای نگهبان عبور کند.»

طاهرنژاد با تأکید بر اهمیت نگاه عقلانی و ملی در سیاست، افزود: «خنده و خوشحالی تندرو‌ها گذراست. این خوشحالی، سختی‌ها و تبعات تحریف برجام را به تدریج بر اقتصاد کشور تحمیل می‌کند و به زودی فروکش خواهد کرد. کسی که نگاه ملی داشته باشد و حتی علاقه‌ای به استحکام و استمرار نظام داشته باشد، نمی‌تواند از این پدیده خوشحال باشد. متأسفم برای این حضرات که بدون توجه به عواقب، بر سفره غمگین و گرفته ملت فقیر جشن و سرور راه می‌اندازند.»

تندروی ابزاری برای حفظ قدرت

واقعیت این است که تندروی در ایران نه پدیده‌ای گذرا، بلکه ابزاری برای حفظ قدرت است. این جریان هرگاه کشور در مسیر آرامش، گفت‌و‌گو یا اصلاح قرار گرفته، با ایجاد بحران تازه مسیر را منحرف کرده است؛ از ماجرای برجام و تحریم گرفته تا حجاب و مسائل فرهنگی.

اکنون که فضای سیاسی کشور در آستانه تصمیم‌های مهم داخلی و خارجی قرار دارد، احیای رفتار‌های افراطی می‌تواند نه‌تنها فرصت‌های دیپلماتیک بلکه سرمایه اجتماعی را نیز از میان ببرد. تاریخ نشان داده که هرگاه منطق و عقلانیت از میدان سیاست حذف شود، بازنده نه جناح‌ها، بلکه مردم و آینده کشورند.