تلاش پوتین برای احیای امپریالیسم روسیه

ساقی آذربایجان/ سوم ژوئن ۲۰۲۲ صدمین روزی بود که ارتش روسیه به خاک اوکراین تجاوز کرد. این تجاوز نظامی در حالی صدمین روز خود را پشت سر گذاشت که ارتش کرملین در رسیدن به هدف اولیه خود، یعنی اشغال سریع پایتخت این کشور، ناکام مانده و نقشه عملیات تجاوز نظامی با اشکال مواجه شده است. برخی از تحلیلگران نظامی و سیاسی در جهان سرانجام ارتش آمریکا در ویتنام را برای روس ها متصورند. پوتین ابتدا با چند پیش زمینه ذهنی وارد این کارزار شد.
البته که روسیه بهتر از همه می داند که امکان اشغال کامل اوکراین و افزودن آن به خاک خود در دنیای کنونی امری نزدیک به محال است و افکار قرن نوزدهمی جایی در دنیای جدید ندارند.
روس ها بر اساس توافق پشت پرده با غرب خصوصا تروئیکای اروپایی و با این فرض نادرست که اوکراینی‌ها از نیروهای روسیه استقبال کرده و ارتش این کشور بلافاصله پس از تهاجم فرو خواهد پاشید، وارد این معرکه شدند، نوع برنامه ریزی و میزان آماده سازی ارتش روس حکایت از این واقعیت دارد تا جایی که سربازان روسی برای رژه پیروزی در کیف به جای مهمات و جیره اضافی، یونیفرم‌های مخصوص سان به همراه داشتند. اما نه غرب به همه بندهای آن توافق مقید ماند و نه اوکراینی ها برای تزار روس فرش قرمز پهن کردند.
روس ها سعی داشتند تا در جنگی نهایتا یک هفته ای کیف را تصرف و بعدا سر میز مذاکره دو هدف اصلی خود یعنی ایجاد منطقه حائل و روی کار آمدن دولتی روسی مزاج را به انجام رسانند. پوتین نمی تواند در این جنگ با شرایط دلخواه خود پیروز شود، او در تله ای خودخواسته گیر افتاده و به نوعی فریب بایدن و وعده های غرب را خورده است. او می‌تواند درجاتی از کنترل بر بخش‌هایی از شرق و جنوب اوکراین و احتمالاً کیف را ایجاد کند، اما در صورت تحقق این مهم نیز باز احتمال درگیری ارتش این کشور با یک جنگ چریکی ناتمام بعید نیست، سناریویی که یادآور جنگ پارتیزانی است که در اوکراین در طول جنگ جهانی دوم جریان داشت. پوتین در تلاش است تا نوعی از امپریالیسم روسیه را احیا کند، اما با انجام این قمار خارق‌العاده، به نظر می‌رسد که او نتوانسته وقایعی را که پایان امپراتوری روسیه را رقم زد به یاد بیاورد. آخرین تزار روسیه، نیکلاس دوم بود که در جنگ علیه ژاپن در سال ۱۹۰۵ شکست خورد، او بعدا قربانی انقلاب بلشویکی شد و نه تنها تاج، که جان خود را هم از دست داد. از سویی اخبار تایید نشده ای هم از وضعیت سلامت او به گوش می رسد که اگر تایید شود و درست باشد تصویری مبهم و تیره تر از آینده روس ها در اوکراین در مقابل دیدگان ترسیم می کند. این تجاوز نظامی احتمالا بی سرانجام نه تنها موجبات آوارگی میلیون ها اوکراینی را فراهم کرده، بلکه نظام اقتصادی جهان را هم با چالش هایی روبرو کرده است. عدم تامین انرژی اروپا و جای خالی نفت و گاز روس ها در بازار جهان، افزایش شدید قیمت حامل های انرژی را در اروپا و آمریکا به همراه داشته و از سویی کمبود و سایر اقلام کشاورزی به بالارفتن جهانی قیمت ها انجامیده است. از سویی بیشترین آسیب این جنگ فرسایشی متوجه مذاکرات وین است و هتل کوبورگ این روزها و پی آمد این تجاوز نظامی مهمان ویژه ندارد. به درازا کشیدن این جنگ تاثیر منفی مستقیم بر نتیجه مذاکرات ایران دارد و نگرانی های جدی را در این رابطه ایجاد کرده است. و در نهایت جنگ تا این مرحله، درس‌های خوبی برای چین داشته است، می‌توان امیدوار بود که رهبری چین، زمانی که به اقدام نظامی علیه تایوان فکر می‌کند، مانند روس‌ها در مورد توانایی‌های‌ش، خود را فریب ندهد و در مقابل تایوان را از خواب غفلت بیدار کند تا مثل اوکراین صرفا بر حمایت های غرب تکیه نکند و ضرورت آمادگی برای جنگ و احیای خدمت اجباری را درک کند!

About Author