خیّرین مدرسه ساز را در تبریز فراری می دهند!

اختصاصی روزنامه ساقی آذربایجان/ وحید خدادادی

یکی از بخش های مهم در حوزه نظام آموزشی بحث فضای آموزشی و سخت افزارهای آموزش است. در ساختار اداری کشور ما اداره کل نوسازی، تجهیز و توسعه مدارس بعنوان بازوی عمرانی اداره کل آموزش و پرورش عمل می کند. سفرهای استانی رئیس جمهور و تخصیص اعتبار برای حل مشکلات عمرانی و سخت افزاری مدارس، میزان تحقق مصوبات دو سفر و آخرین وضعیت مدارس استان جزو عمده ترین مباحث مطروحه با فرهودی، مدیر کل محترم نوسازی، تجهیز و توسعه مدارس آذربایجان شرقی در گفتگوی اختصاصی ما با وی بود .

ساقی آذربایجان: از بحث شیرین مصوبات سفر ریاست جمهوری و میزان تحقق آن ها در حوزه مدیریتی شما شروع کنیم. در قالب این دو سفر چه مصوباتی داشتیم و چه میزان از آن ها محقق شده است؟

فرهودی: باید عرض کنم که یک بند از مصوبات سفر اول ریاست جمهوری به استان به پروژه های نیمه تمام خیرین اختصاص داشت و قرار بود تا از محل اعتبارات ملی در مدت زمان دو سال ۱۲۵ میلیارد تومان جذب کنیم که ۱۰۰ درصد سهم سال را جذب کرده ایم! با تحقق این مصوبات ما توانستیم پروژه های نیمه تمام خیرین در دست اجرا را در دو بازه زمانی دهه فجر ۱۴۰۱ افتتاح کنیم و باقیمانده هم تا ۱ مهر ۱۴۰۲ افتتاح خواهد شد. بند دیگر مصوبات دور اول مربوط به پروژه های ورزشی استان بود که ۱۰۰ مصوبات هم در این بخش باز محقق شده است.
در کل از محل اعتبارات استانی سفر اول ریاست جمهوری سهم اداره کل نوسازی ۱۰۰ میلیارد تومان برای بازه زمانی دو ساله بود که سهم سال اول جذب و برای پروژه ها هزینه شده است. باز از محل این مصوبات رقم ۳۰ میلیارد تومان برای تعمیر و اصلاح سرویس بهداشتی مدارس در نظر گرفته شده بود که با رایزنی های صورت گرفته این رقم را به ۵۰ میلیارد تومان رساندیم و در این راستا ما ۸۸ پروژه شامل ۱۳۲ حلقه‌ سرویس بهداشتی احداث خواهیم کرد که ۲۰ درصدآن احداث و تحویل داده شده و ۸۰ درصدآن به صورت پیش ساخته بتنی تهیه شده که در مهر، آبان و شهریور سال جاری حمل و نصب خواهند شد و نیز در حوزه‌ی تعمیرات سرویس بهداشتی هم ورود کرده ایم که تا اول مهر ۱۴۰۲ این تعمیرات تمام خواهد شد که با این حساب سرانه بهداشتی مدارس استان به میزان متوسط کشوری خواهد رسید چون استان ما در این رابطه در سال های قبل مشکلات زیادی داشت و سرانه بهداشتی آن از میزان کشوری پایین بود. لازم به ذکر است که ۶۵ عدد از این سازه های بتنی در مدارسی نصب خواهند شد که پیش تر فاقد سرویس بهداشتی بودند.
از محل تامین اعتبار مصوبات سفر ما ۷۳ پروژه شامل ۳۸۰ کلاس درس در قالب طرح محرومیت زدایی شروع کرده ایم که حدود ۲۵ درصدآنها تا مهر ۱۴۰۲ افتتاح خواهند شد و اما برای مابقی آنها نیاز است تا از محل اعتبارات سال ۱۴۰۲ تزریق شود که در این رابطه به کمک های قرارگاه امام حسن (ع) سپاه نیاز داریم چون کمک های محرومیت زدایی از این طریق اعمال می شود. در مجموع حدود ۸۰۰ میلیارد تومان مصوبات دور اول سفر برای بازه زمانی ۲ سال بود که ریز آن را خدمتتان عرض کردم. اما در رابطه با سفر دوم ریاست جمهوری و مصوبات آن باید عرض کنم که میزان کل مصوبات در این دور حدود ۱۶۰۰میلیارد تومان باز برای بازه زمانی ۲ سال است، اما جنس مصوبات با دور اول کمی متفاوت است و ۹۰۰ میلیارد تومان آن از محل مولدسازی املاک مازاد آموزش و پرورش تامین می کنیم و ۳۰۰ میلیارد تومان آن از محل مسئولیت های اجتماعی شرکت نفت و ۲۰۰ میلیارد تومان از محل مسئولیت های اجتماعی مس سونگون و ۲۰۰ میلیارد تومان از محل نهضت ملی جهش مسکن.

ساقی آذربایجان: در کل وضعیت بودجه ای استان به چه ترتیب است و در سال های اخیر چه تغییری کرده است؟

فرهودی: عمده بودجه ما در حوزه نوسازی مدارس از محل اعتبارات ملی می باشد که به طور میانگین در سال ۱۴۰۱ نسبت به سال ۱۴۰۰ حدودا ۲۰ تا ۲۵ درصد افزایش اعتبار داشتیم که حالت نرمال افزایش بودجه است که با توجه به تورم موجود افزایش چشمگیری نیست. اینکه گفتم جنس مصوبات دور دوم متفاوت است از آن روی بود که برای مدیران کمی چالش برانگیز است و پیگیری لازم دارد که اگر ارقام اعلام شده به طور کامل محقق شود ما در سال ۱۴۰۲ یک جهش اعتباری چشمگیر در حوزه منابع ملی خواهیم داشت و اتفاق مبارکی برای فضاهای آموزشی استان خواهد بود و این همت تمام مسئولان بالادستی را می طلبد.
در حوزه اعتبارات استانی متاسفانه در سال های قبل نسبت به استان بی مهری شده بود. متوسط اعتبارات استانی در کل کشور حدود ۸ درصد است و این در حالی است که این رقم برای استان ما ۷/۴ درصد بود که با کمک استاندار و سازمان مدیریت این قول را داده‌اند که در سال مالی ۱۴۰۲ اعتبارات استانی افزایش چشمگیری داشته و به رقم متوسط کشوری برسد.

ساقی آذربایجان: برآورد حضرتعالی از وضعیت کلی مدارس استان چیست و آیا وضعیت فعلی راضی کننده است؟

فرهودی : ببنید ۲۰ درصد مدارس استان ما از استحکام کافی برخوردار نیستند که امیدواریم با این اعتبارات تا پایان سال ۱۴۰۳ این رقم را به شدت کاهش دهیم. میانگین سرانه‌ی دانش آموز در این استان ۱۷/۵ متر مربع است که در مقایسه با متوسط کشوری که عدد ۲۲/۵ است،کمی عقب هستیم که باز با پروژه‌های در دست اجرا و تکمیل آن در سال ۱۴۰۲ برای اولین بار میزان سرانه آموزشی به عدد ۶۱/۵ خواهد رسید و برای اولین بار از میانگین سرانه کشوری بالاتر خواهد بود.

ساقی آذربایجان: وقتی صحبت از نوسازی مدارس و پروژه های در دست اجراست، آیا این به معنای صرفا استحکام بخشی مدارس است یا در حوزه امکانات سخت افزاری، بحث زیبائی آن هم اقداماتی صورت می گیرد؟

فرهودی: ما به قضیه طبق آیین نامه نگاه می کنیم از این رو در مدارس شش کلاسه و به بالاتر از آن طبق همان آیین نامه در کنار رعایت اصول استحکام در مقابل زلزله بحث ایمنی در مقابل آتش سوزی هم رعایت شده است. در کنار این اقدامات کاری که در مدارس استان شروع کرده ایم استفاده از نماهای شسته برای مدارس است. چون هم به لحاظ معماری عقبه فکری در استان ما دارد و نیز در مقابل زلزله های شدید، مقاومت بیشتری دارد از آن جهت که نماهای چسبنده هستند و باعث افزایش مقاومت هم می شوند.
اولین وظیفه ما حفظ ایمنی و ایجاد استحکام کافی در کلاس درس است، اما وظیفه ثانوی ما ایجاد محیطی شاداب برای دانش آموزان است. پایه معماری مدارس باید بر اساس معماری ایرانی- اسلامی باشد که این رویکرد در مدارس کوچک مقیاس خصوصا در روستاها با مشکل مواجه است چون وقتی مدرسه ای دو کلاسه مقیاسش حتی به صد متر هم نمی رسد چه مانوری می توان داد؟ اما مدارس بزرگ مقیاس از این قاعده مستثنی است و ما باید آن ها را بر اساس معماری نوین اسلامی- ایرانی احداث کنیم که نمونه مدرسه آیت الله طالقانی ناحیه ۴ تبریز است که موارد مشابه در دست ساخت عبارتند از: مدرسه مرحوم فرشباف در ناحیه ۲ تبریز و مدرسه ۱۲ کلاسه قاسم سلیمانی در شهرک ارم که مدرسه سبز نامیده می شود و مدرسه شهدای زینبیه در میانه.
در تیرماه ۱۴۰۲ بازطراحی مدارس بزرگ مقیاس ما تمام شده است که ضمن رعایت اصول پدافند غیرعامل در این مدارس بخش هایی از معماری سبز(سازگار با محیط زیست) را در کنار ایجاد محیط شاداب برای دانش آموزان در دستور کار خود داریم و به دفتر فنی اعلام کردیم که ارتفاع مدارس را به اندازه ۵۰ سانتی متر افزایش دهند. شما اگر به مدارس قدیمی تر تشریف برده باشید خواهید دید که ارتفاع بنا زیاد است که خود نوعی انعکاس شادابی و دل بازی به همراه دارد.

ساقی آذربایجان: فرمودید که ۲۰ درصد مدارس استان از استحکام کافی برخوردار نیستند، این عدد در شهر تبریز به چه صورت است؟

فرهودی: سهم تبریز از نظر عدم استحکام مدارس بیشتر از میانگین استانی آن است، حتی متوسط سرانه آموزشی تبریز هم پایین تر از تراز استانی می باشد. یکی از مهم ترین دلایل این امر آن است که خیرین مدرسه ساز عمدتا در مناطق محروم ساخت و ساز انجام می دهند و با دولت مشارکت می کنند و وقتی خیر به مناطق محروم می رود ناخودگاه منابع ملی را هم با خود به آن سمت می برد. اما در صحبتی که سال گذشته با خیرین مدرسه ساز داشته ایم خیزی در این رابطه برداشته ایم تا تبریز هم از این آورده ها محروم نشود ازآن جهت که حال مدارس تبریز از نظر استحکام خوش نیست! اما عمده مشکل تبریز در این رابطه عدم همکاری شهرداری تبریز است. الان ما در بناب مدرسه می سازیم ولی شهرداری بناب ما را به رسمیت می شناسد، اما شهرداری تبریز ما را به رسمیت نمی شناسد و برای احداث مدارس ما را مجاب به اخذ پروانه می نماید. سنگ اندازی هایی که در تبریز بر سر راه خیرین وجود دارد موجب فراری دادن آن ها می شود. بگذارید یک مثال عینی در این رابطه بزنم، ما خیری داشتیم که قصد احداث یک مجتمع آموزشی برای دانش آموزان استثنایی داشت، اقدامات اولیه تخریب بنا و گوبرداری را هم انجام دادند اما آن قدر از طرف شهرداری و نهادهای مختلف آمدند و رفتند و گیر دادند که عطای آن را به لقایش بخشید. و یا خیر دیگری که قرار است مدرسه ای برای معلولین ناشنوا درست کند دقیقا یک سال و نیم است که گرفتار بوروکراسی اداری و بحث عقب کشی هاست. ما را ملزم به اخذ پروانه می کنند و در حین اخذ آن مدارکی میخواهند که آموزش و پرورش عاجز از تسلیم آن است. اگر قرار است در تبریز انقلابی در نهضت مدرسه سازی داشته باشیم، اداره کل نوسازی این توان را دارد اما موانع زیادی وجود دارد که عمدتا از سوی شهرداری است و انتظار این است که این نهاد هم در رابطه با نوسازی مدارس پای کار بیاید و موانع اجرای پروژه های خیرین را برطرف کند و ما را ملزم با اخذ پروانه ساخت ننماید. وقتی مدرسه طبق قانون متولی ساخت و ساز دارد، اخذ مجوز دیگر چه صیغه ای است؟ برای پروانه رقم های هنگفت می خواهند و ما عاجز از پرداخت آن هستیم. شاید در ظاهر شهردار بگوید که رایگان است ولی وقتی به مناطق مراجعه می کنیم از این خبرها نیست و پول حرف اول و آخر را می زند. مدرسه درآمدی ندارد که به شهرداری عوارض بدهد!

ساقی آذربایجان: وضعیت استان در رابطه با مدارس کانکسی به چه ترتیب است؟

فرهودی: بگذارید برای درک بهتر موضوع این مسئله را کمی باز کنیم. ما در استان ۳۱۹ مدرسه کانکسی داریم، اما قراری بر برچیدن همه مدارس کانکسی وجود ندارد! ما دو مدل مدارس کانکسی داریم که یکی مستقل و دیگری وابسته است به این معنا که در مدرسه ای تعداد دانش آموزان افزایش یافته و برای حل مشکل فضای آموزشی وکلاس درس در خود مدرسه کانکس هایی بعنوان کلاس درس تعبیه شده است که به این قبیل مدارس کانکسی وابسته میگوییم. دولت اهتمام دارد تا مدارس کانکسی مستقل بالای ده نفر را که در استان ۶۶ عدد است، ساماندهی نماید که ما ۶۵ تای آن را در مهرماه ۱۴۰۲ تمام خواهیم کرد.

ساقی آذربایجان: منظورتان از ساماندهی چیست؟

فرهودی: ساماندهی به این معنا که ما از این ۶۶ مدرسه کانکسی، ۶۴ کانکس برچیده شده و به جایش مدرسه خواهیم ساخت. یک مدرسه کانکسی هم به جهت وجود رانش و قرار گرفتن در حوزه زلزله خیز در قیرمیزی باغ چارایماق که ساختمان سازی صرفه و معنایی ندارد، بهسازی و ساماندهی نظیر عایق بندی، نصب کولر، دیوارپوش، آسفالت ریزی انجام می دهیم تا شکل یک فضای آموزشی استاندارد به خود بگیرد.

ساقی آذربایجان: میزان هزینه کرد دولت و بودجه و آمار و ارقامش را فرمودید، بفرمایید استان ما در حوزه خیرین مدرسه ساز چه وضعیتی دارد؟

فرهودی: در این حوزه در سال اخیر وضعیت ما بسیار خوب و جهشی است. ما در سال ۱۴۰۰ تعهدی که از خیرین جمع آوری کرده بودیم، حدود ۲۲۰ میلیارد تومان بود که در سال ۱۴۰۱ این عدد به ۶۴۰ میلیارد تومان رسید و این یعنی افزایش سه برابری. ابتکاری هم در سال گذشته انجام دادیم تشکیل شورای بانوان خیر مدرسه ساز در مدارس بود. شعار ما در سال گذشته که هر روز یه کلاس درس جدید بود محقق شده و ما سال گذشته هر روز یک کلاس درس تحویل آموزش و پرورش داده ایم.

ساقی آذربایجان: آیا حواشی حاکم بر اداره کل آموزش و پرورش و عزل و نصب های پی در پی مدیران، اخلالی در روند کار شما ایجاد نمی کند؟

فرهودی: ما تلاش کرده ایم که این مجموعه را جدای از این حواشی نگاه داریم.

ساقی آذربایجان: و سوال پایانی، نظرتان نسبت به روزنامه ساقی آذربایجان چیست؟

فرهودی: ما شما را به عنوان یک رسانه متمدن و مطالبه گر می شناسیم. هر چند خیلی ها از این روحیه واهمه داشته باشند اما من معتقدم که مدیران باید چهار تا سوال چالشی هم بشوند و کلا از افراد سختگیر خوشم می آید

About Author