سیستم توزیع هوشمند با ایجاد ارتباط مستقیم بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، نیاز به حضور واسطه‌ها در این بخش از شبکه توزیع را از بین می‌برد. پیشنهاد کارشناسان بازرگانی این است که برای کمک به گسترش هر چه بیشتر فروش آنلاین کالاهای مصرفی پرگردش در کشور، اقداماتی همچون ایجاد فضای کسب‌وکار توانمندساز برای فعالیت‌های آنلاین، حمایت از شکل‌گیری و گسترش استارت‌آپ‌ها در نظام توزیع کالا و آگاهی‌بخشی و ارتقا دانش مصرف‌کنندگان در مورد خریدهای آنلاین صورت گیرد؛ این سخن اینک در پروژه‌ای منظم و تحت نظارت توسط شبکه تعاون روستایی در حال آغاز و گسترش است و شروع آن با نتایج فوق العاده ای همراه بوده است.
با آغاز به کار دولت سیزدهم، این روش توزیع در سازمان تعاون روستایی بصورت پایلوت در چند استان کلید خورد و مقرر است این روش در اکثر محصولات اجرا شود؛ روشی که در کشورهایی از جمله هند در عرصه نظام توزیع نتایج مثبتی به همراه داشته است. در این روش اقلام با قیمت خرید در اختیار شرکت ها قرار داده میشود تا با یک حاشیه سود کم و رعایت سقف قیمت مصوب شورای قیمت گذاری این محصولات به دست مصرف کنندگان برسد. این طرح از روز ۱۸ آبان ۱۴۰۰ به صورت آزمایشی در شهر تهران با توزیع مرغ منجمد و تخم مرغ از طریق یک کسب و کار اینترنتی شروع و در ادامه با چند کالای دیگر در برخی استانها ادامه یافت. عرضه کالاهای اساسی در این سامانه که در کمتر از ۲۴ ساعت با قیمت مصوب تحویل متقاضی شده و خرید از این سامانه هزینه‌ای بیشتر از نرخ مصوب برای مشتری در بر ندارد.
آنطور که مدیرعامل سازمان مرکزی تعاون روستایی ایران بیان داشته هیچ کمبودی در ذخایر راهبردی برای توزیع وجود ندارد اما اختلال در روند توزیع و واسطه گری های غیر ضروری که در بازار مصرف وجود دارد باعث ایجاد جو روانی در بازار و اخلال در آرامش مردم می شود که استفاده از سامانه های هوشمند یکی از راهبردهای اساسی است که وزارت جهاد کشاورزی برای آرامش بخشی به بازار مصرف در دستور کار قرار داده است.
هرچند پیشی گرفتن تقاضا از عرضه به علت خرید مازاد بر نیاز مصرف به دلیل نااطمینانی نسبت به وضعیت بازار، توزیع نامناسب اقلام اساسی ، تمایل به احتکار خانگی و تغییر در رفتارهای خرید نظیر جایگزینی الگوی خرید ماهیانه به جای خرید هفتگی برای کاهش تعداد مراجعات به فروشگاه‌ها تاثیر زیادی در بازار دارند اما یقینا با هوشمند کردن توزیع کالاها و ایجاد اطمینان در مردم سطح این چالش و التهاب کاهش خواهد یافت چراکه از افزایش بی دلیل چند برابری قیمت از تولید تا مصرف که متاسفانه افزایش قیمت برخی اقلام تا ۷۰۰ درصد نیز بوده، ممانعت خواهد شد.
از دیگر دلایل التهاب در نظام توزیع بحث تغییر چندباره قیمت‌هاست؛ مردم اگر روز خود را باقیمتهای جدید کالاهای اساسی آغاز کنند اعماد خود نسبت به سیستم اقتصادی و نظم بازار را از دست میدهند و البته همین امر زمینه ورود دلالان به بازار و سواستفاده آنها را امن تر خواهد کرد اما با توزیع هوشمند کالا و مشاهده قیمت های ثابت توسط متقاضیان، انگیزه مردم و بالاخص واسطه گران برای کارهای منفعت طلبانه و نهایت احتمال بروز التهاب در بازار کاهش خواهد یافت.
توزیع هوشمند کالا دست واسطه گران را کوتاه میکند هرچند هرگز نباید از دلالان بزرگ و ذینفوذ غافل ماند اما در یک اقتصاد سالم و پویا، واسطه ها می‌توانند متناسب با ارزش افزوده‌ای که در جریانات نظام توزیع از جمله انتقال کالا ایجاد می‌کنند، از حاشیه سود متعارفی که توسط قانون‌گذار و متولیان مربوطه تعیین شده، بهره‌مند گردند. البته اگر اطلاعات زنجیره به صورت شفاف در دسترس همگان باشد و شکاف اطلاعاتی در بازار کاهش یابد و سازوکار قیمت‌گذاری کارآمدی بر بازار حاکم باشد، نیاز به دلالی‌های فاقد ارزش افزوده کاهش و اعتماد مردم به ثبات نظام توزیع افزایش خواهد یافت. اما در شرایط کنونی، عکس این موضوع در کشور رخ داده است که آغاز توزیع هوشمند کالاها زمینه را برای سامان دادن به این مسئله فراهم نموده است.
با روزافزون شدن بحث توزیع هوشمند کالاهای مصرفی پرگردش یکی از نگرانی های بخشی از جامعه که دسترسی راحتی به سیستم اینترنتی ندارند همین مسئله است که آیا همگان براحتی از سامانه ها بهره مند خواهند شد یا نه. بخشی از مردم جامعه ما مخصوصا در روستاها به اینترنت دسترسی و یا کلا سواد اینترنتی و کار با رایانه و سیستم هایی مانند بازار دیجیتال را ندارند لذا تا زمانیکه همگان بتوانند از این روش توزیع بهره مند شوند باید در راستای اجرای عدالت فکری نیز برای این اقشار نمود چراکه اگر بخشی از جامعه نتوانند از این سیستم براحتی استفاده کنند زمینه سو استفاده واسطه‌ها و بروز رفتارهای منفعت جویانه افزایش خواهد یافت.
About Author
پست های مرتبط
حج امسال، حج برائت است
مافیا از هر اتوبوس داخلی ۷۱ هزار یورو پول به جیب می‌زند!
مردم از صداقت خوششان می‌آید