يئتيم قولو او قاپيدا، بو قاپيدا يئتيمچيليکله بؤيوموشدو؛ دامدان ييخيلا-ييخيلا، چايدا بوغولا-بوغولا، دونيانين بوتون پيس ناخوشلوقلاريني چيخارا-چيخارا بؤيوموشدو. آنجاق دامدان ييخيلاندا قيچي سينماميشدي، چايدا بوغولاندا باتيب اؤلمه‌ميشدي، او کي قالدي ناخوشلوقلارا، بوردا مسله بير آز غليظله شير. چونکي يئتيم قولو اوشاق واختي ناخوشلوغا دوشوردوسه، کندده‌کي نئچه-نئچه اوشاغي دا همين ناخوشلوغا ساليردي. قولو چيچک چيخارتدي، کندده‌کي نئچه-نئچه اوشاق دا چيچک چيخارتدي. قولو تامام ساغالدي، هئچ او چيچگين ايزي-توزو دا قالمادي، آنجاق کندده‌کي نئچه-نئچه اوشاغين سير-صيفتينده او چيچکدن چوپور قالدي. قولونون باشي يارا تؤکدو، کندده‌کي نئچه-نئچه اوشاغين باشي دا يارا تؤکدو. قولو تامام ساغالدي، هئچ او يارانين ايزي-توزو قالمادي، آنجاق کندده‌کي نئچه-نئچه اوشاغين باشيندا او يارادان کئچلليک قالدي. بلي، يئتيم قولو بؤيودو، بير جاوان اوغلان اولدو. تاي-توشلاري باشلاديلار ائولنمه‌يه: صيفتي چوپورلار دا ائولنديلر، باشي کئچللر ده. تکجه يئتيم قولو بو قيوريم‌ساچ باشيلان، بو گول کيمي صيفتييلن ائولنمه‌دي کي، ائولنمه‌دي. يئتيم قولو ائولنمه‌يه قورخوردو. قورخوردو کي، ائولنه – اوشاغي اولا، اؤله – اوشاغي يئتيم قالا… يئتيم قولو ائولنمه‌دي کي، اوشاغي يئتيم قالماسين. تاي-توشلاري اوغول-اوشاق صاحيبي اولدولار. قولو اؤلمه‌دي. اوغول-اوشاق بؤيودو، بئش ياشينا چاتدي، اون ياشيني اؤتدو، اون بئش ياشيندان آدلادي، – قولو اؤلمه‌دي و باشلادي پئشمان اولماغا. فيکيرلشدي کي، ائي دادي-بيداد، ائولنسئيديم، ايندي اوغلومون اون بئش ياشي اولاردي… يئتيم قولو ائولنسئيدي، اوغلو ايندي يييرمي ياشينا چاتاردي کي، دعوا باشلادي. اوغول-اوشاغي آپارديلار دعوايا. قولو فيکيرلشدي کي، ائي دادي-بيداد ائولنسئيديم، اوغلوم اولسايدي، ايندي دعوايا گئده‌جکدي… اوغول-اوشاقدان باشلادي قارا کاغيذلار گلمه‌يه. پوستچو(پوچتاليون) صمد جاماعاتين قاپيسيني قورخا-قورخا دؤيمه‌يه باشلادي، پوستچو صمد جاماعاتين قاپيسيني دؤينده جاماعات قورخماغا باشلادي و قولو فيکيرلشدي کي، ائي دادي-بيداد، ائولنسئيديم، اوغلوم اولسايدي، دعوایا گئتسئيدي، ايندي قارا کاغيذ گله‌جک ايدی … و بو جوره فيکيرلشه-فيکيرلشه گونلرين بير گونو حيس ائله‌دي کي، پوستچو صمددن قورخور. يازيق پوستچو صمدين بو کندده قورخماديغي بيرجه قاپي وارديسا، اودا قولونون قاپيسييدي. بو ياندان دا کي، قولو باشلادي اوندان قورخماغا. هر دفعه پوستچو صمد قاپيسيني دؤينده قولونون اوره گي دوشوردو، رنگي-روفو قاچيردي. يئتيم قولو اونون نيتيندن قورخوردو، نييه قورخوردو، – او يازيق هئچ جوره باشا دوشه بيلميردي. آنجاق يئتيم قولو ائله صيدق-اورکدن قورخوردو کي، يازيق پوستچو صمد بوندان قورخماغا باشلادي، بونون قاپيسيني قورخا-قورخا دؤيمه‌يه باشلادي. و ايکيسي ده بير-بيريندن او جوره قورخا-قورخا، چکينه-چکينه آخيردا بير-بيريني ائله شئيه اينانديرديلار کي، کيمه دئسن اينانماز. اگر گونلرين بير گونو بو کنده بير قارا کاغيذ گلسيدي و بئله معلوم اولسايدي کي، همين قارا کاغيذ يئتيم قولونون دعواداکي اوغلوندان گليب، – نه قولو بير دامجي حئيرتلنردي، نه ده پوستچو صمد. بلي، بونلار ايکيسي ده صميمي قلبدن اينانميشديلار کي، يئتيم قولونون بير جاوان اوغلو وار، اؤزو ده دعوادادي… آنجاق غريبه بوراسييدي کي، ايکيسي ده قولونون اوغلوندان مکتوب-زاد گؤزله‌ييب ائله‌ميرديلر. قولونون اوغلوندان تکجه قارا کاغيذ گله بيلردي… يئتيم قولو ایلن پوستچو صمد بير-بيريندن بو جوره قورخا-قورخا، چکينه-چکينه آيلاري اؤتوردولر، ايللري يولا سالديلار و گونلرين بير گونو باخيب گؤردولر کي، دعوا قورتاريب. دعوادان قارا کاغيذي گلمه‌ينلر اؤزلري بير-بير قاييديب گليرديلر. بو حسابلن گرک قولونون اوغلو دا قاييدايدي. يئتيم قولو بوتون کندين گؤزونون قاباغيندا حسرتلن اوغلونون يولونو گؤزله‌ييردي و بو بويدا کندده بير آدامين عاغلينا دا گلميردي کي، ياخشي، بو قولو هانسي اوغلونون يولونو گؤزله‌يير؟.. بو قولونون اوغلو نه گزير؟!.. چونکي هامي گؤزله‌ييردي، بوتون کندين گؤزو يولدايدي، دعوایا گئدن اوغول-اوشاغيندان قارا کاغيذ گلنلر ده گؤزله‌ييرديلر. يئتيم قولو دا گؤزله‌ييردي… ..قاييدانلار قاييتديلار، جاماعاتين بير پاراسي گؤزونو يولدان چکدي. قاييتمايانلار قاييتماديلار، قالان جاماعات دا ياواش-ياواش باشلادي اينانماغا کي، بو قاييتمايانلار دئيه‌سن هئچ بير ده قاييتماياجاقلار، بونلار دا گؤزلريني يولدان چکديلر. بئله-بئله بوتون کندين گؤزو يولدان چکيلدي و بوتون کند گؤزونو زيلله‌دي قولويا؛ چونکي قولونون گؤزو هله ده يولدايدي. دعوادان گلنلر ده اؤزلريني ايتيرميشديلر، تعجوبلن گاه جاماعاتا باخيرديلار، گاه قولويا. هئچ جوره باشا دوشه بيلميرديلر کي، بو احوالات نه اولان شئيدير؟.. جاماعات احوالاتي بونلارا دا باشا سالدي و دعوادان گلنلر بو احوالاتا گولدولر. دوغرودو، بو احوالات اصلينده گولمه‌لي دئييلدي، آغلامالييدي. آنجاق بو دعوادان گلنلر مين جوره اودون-آلووون ايچيندن چيخميشديلار، مين جوره اؤلوم-ايتيم گؤرموشدولر و ايندي بو دونياداکي چوخ-چوخ آغلامالي شئيلر بونلارا گولمه‌لي گؤرونوردو. دعوادان گلنلر باشلاديلار قولويا ساتاشماغا؛ هاميسي جوربجور ناغيللار قوراشديريب دانيشيردي، او ناغيللاردان بئله چيخيردي کي، گويا بونلار هاميسي دعوادا يئتيم قولونون اوغلونا راست گلميشديلر، اونیله بير يئرده ووروشموشدولار و نظره آلاندا کي، بو آداملارين هئچ بيريسي دعوادا بير-بيرينه راست گلمه‌ميشدي، اوندا بئله معلوم اولور کي، يئتيم قولونون اوغلو قوش کيمي بير شئي ايميش، بونون يانيندان اونون يانينا اوچورموش، اونون يانيندان بونون يانينا اوچورموش. آنجاق او قوشو هاردا وورموشدولار، کيم وورموشدو، – بونو قولويا دئين يوخ ايدي. بلي، دعوادان گلنلر دانيشيرديلار، يئتيم قولو کؤوره‌له-کؤوره‌له، دولوخسونا-دولوخسونا قولاق آسيردي، خلوته چکيليب آغلاييردي و جاماعاتين باشي قولويا ائله قاريشميشدي کي، پوستچو صمد هئچ کسين يادينا دوشموردو.
مسله بئلئيدي کي، يئتيم قولونون اوغلوندان صؤحبت دوشنده پوستچو صمدين ده احوالي دييشيردي، گؤزو دولوردو و صؤحبتين او يئرينده کي، داي يئتيم قولو اؤزونو ساخلايا بيلميردي، بير خلوته چکيليردي کي، دويونجا آغلاسين، پوستچو صمد ده جاماعاتين آراسيندان چيخيب بوزوشه-بوزوشه ائوينه گئديردي… و گونلرين بير گونو او يازيق يئنه ائلجه بوزوشه-بوزوشه ائوينه گئدندن بير آز سونرا کنده خبر ياييلدي کي، بس پوستچو صمد اؤلور…. …پوستچو جان وئريردي.
يازيغي داليقاتلي تاختين اوستونه اوزاتميشديلار، آروادي باشينين اوستونده دورموشدو، اوشاقلاري آياغي‌نين بؤيرونده دايانميشديلار. پوستچو صمدین آروادي هؤنکور-هؤنکور آغلاييردي، آنجاق اوشاقلاري هله چوخ بالاجايديلار، آغلاميرديلار. و بلکه ده پوستچو صمدین آروادي اونا گؤره بئله هؤنکور-هؤنکور آغلاييردي کي، اوشاقلار چوخ بالاجايديلار، آغلاميرديلار. پوستچو صمدگيله چوخلو آدام ييغيلميشدي و او يازيغين دوداقلاري ترپننده، سون نفسده قولونو چاغيراندا بو آداملار چاشيب اؤزلريني ايتيرديلر… اورا يئتيم قولو، بورا يئتيم قولو!.. قولونو تاپيب گتيرديلر. يئتيم قولو ايچري گيرنده پوستچو صمد تامام حرکتدن دوشموشدو، نفسي ده گلميردي، آنجاق اؤلمگينه ده هله اؤلمه‌ميشدي. گؤزلري آچيق ایدي، قاپييا زيللنميشدي. قولونو گؤزله‌ييردي. هامي قولونو گؤزله‌ييردي. پوستچو صمدین آروادي دا بير قيراغا چکيليب کيريميشدي، آغلاميردي. ائله ساکيتليک ايدي کي، ميلچک اوچسا، ويزيلتيسي ائشيديلردي. و دوغرودان دا ميلچک اوچوردو، ويزيلتيسي ائشيديليردي. او ميلچک ويزيلدايا-ويزيلدايا دوز پوستچو صمدین گؤزونون قاباغيندا هره‌له‌نيردي.
آنجاق پوستچو صمدین او ميلچگي قووماغا هئيي يوخ ايدي.
قورخوسوندان گؤزونو ده قيرپا بيلميردي. چونکي بيليردي کي، گؤزونو قيرپسا، داي آچماغا هئيي چاتماياجاق، ائله او جور گؤزو يومولو اؤلوب گئده‌جک. قولونو دا گؤرمه‌يه‌جک.
و ائله کي قولو گيردي ايچري، گلدي داياندي او يازيغين باشينين اوستونده، هامي دا ماراقلی باشلادي گؤزله‌مه‌يه کي، گؤرن پوستچو صمد بونا نه دئيه‌جک، او يازيق ياواشجادان پيچيلدادي: – قولو، سن آللاه بو ميلچگي قوو… قولو ميلچگي قوودو. پوستچو صمد يئنه ياواشجادان پيچيلدادي: – قولو، اؤلورم، حالال ائله… قولو باشيني ترپتدي، يعني کي حالال ائله‌ييرم.
و پوستچو صمد بو دفعه لاپ ياواشجادان پيچيلدادي: – قولو، بو نئچه ايلي سني آلداتميشام، آللاه گوناهيمدان کئچسين… دؤشگين اوجونو قالدير، اوشاغين قارا کاغيذي اوردادي… جاماعاتين گؤزو برلدي: هانسي اوشاغين قارا کاغيذي؟.. نه قارا کاغيذ؟.. قولو الييله دؤشگين اوجونو قالديردي. هامي دؤرد گؤزیلن باخيردي؛ آنجاق دؤشگين آلتي بومبوش ايدي… جاماعات راحات نفس آلدي.
يئتيم قولو چئوريلدي پوستچو صمده دئسين کي، بس دؤشگين آلتيندا هئچ نه يوخدو. …پوستچو صمد اؤلموشدو… /۱۹۷۰
About Author
پست های مرتبط
عرفانی دویغو
بایاتی
ادب ساحه سینده