هاشم ترلان باره ده یازی

هاشم ترلان عائله‌سي سراب شهريندن باكييا كؤچوب و هاشم باكيدا آنادان اولموشدور آنجاق ۱۳۱۶ ايلينده بوتون ايران مهاجري ايرانا كؤچوروله­رك، هاشم ‌دا ايرانا دؤنور و يئنه سراب ياخينليغيندا زنگيلاباد كندينده ـ آتا بابا يوردوندا ساكن اولور، آنجاق ايكينجي دنيا ساواشيندا كندي ترك ائديب تهرانا كؤچور و ايندي ده تهراندا قالير .
هاشم تحصيليني باكيدان آلميش و تهراندا بير زامان نجار كيمي و بير زامان دا خياط كيمي ايشده ايشله­يير آنجاق يازيب ـ ياراتمادان بير آن دايانمير.
هاشم هله اوشاق ايكن شعر دئييب و باكيداكي ژورناللاردا شعرلري چاپ اولوردو.
هاشم ترلان تبريزده «وطن يولوندا» درگي­سينده شعرلرله چيخميش ائدير و شاعرلر مجليسينده فعالجاسينا اشتراك ائدير. ۱۳۲۵ ايليندن سونرا هاشم ترلان توتولوب، دوستاق اولور و سونرا سورگون ائديلير.
سلام­الله جاويد ۱۲۴۲ جي ايلدن تهراندا دوستلار گؤروشو عنوانيندا بير ادبي ييغينجاق قورور و هاشم ترلان بو مجلسين فعال عضولريندن اولور.
اونون «آلولو شعرلر» كتابي بؤيوك رغبتله خالق طرفيندان قارشيلانميشدير. ترلانين اصل ياراديجيليغي انيقيلابدان سونرا يئني بير روح لا گئنيشلنميش و يئني اثرلر خالقيميزا بخش ائتميشدير.
تواضعكارليقلايوخاريداكي مصراعلاري سؤيله­ين، اؤزونو شاعر بيلمه­ين، حيات بويو يورويوب یيخيلان، يئنه ده آياغا قالخان، اوز خالقي­نين صداسي، شعر سماميزين يورولماز، سارسيلماز، قيزيل قاناد شاهيني قوجامان شاعريميز، ترلان دير
شاعر ترلان ۱۳۲۱ ـ ينجي ايلدن شعر و صنعت دونياسينا قدم قويوب و ۱۳۲۴ جو ايل ده «آذربايجان شاعرلر مجلسی­نين» گنج عضولريندن اولور. ۱۳۲۵ ـ ينجي ايل حادثه­لريندن سونرا ديل و ادبياتيميز پهلوي­لر طرفيندن سه­رت تضييقه اوغرايير و شاهين استبدادي حكومتي، آزاد نفس الماق ايسته­ينلرين سسيني­ سينه­ده بوغور و هئچ نوع اجتماعي تشكيلاتا فعاليت اجازه­سي و امكاني وئرمير.
د‌رين انقلابي عنعنه­يه مالك اولان ايران خالقلاري ۱۳۲۹جو ايلدن ضد استبدادي و ضد استعماري مبارزه­سيني گئنيش­لنديرير و ملّي ـ مستقل روزنامه­لر انتشارا باشلايير و ۱۳۳۰ جو ايلدن آذربايجان ديلينده شعرلر بعضي روزنامه­لرده چاپ اولور. همين دؤرلرده شاعر ترلانين شعري روزنامه­لرده گؤزه چارپير.
ترلانين شعر و صنعت دونياسينا قدم قويماسيندان ۶۵ ايل كئچير منجه بير شاعيرين عؤمرونو گونله، هفته و آيلا، ايل ايله معيّن­لشديرمه دوزگون دئييل. شاعرین عمرونون باشلانغيجي شعر و صنعت دونياسينا گلمه­سي گوندن باشلانير. ترلان ۶۵ ياشيندا، شعر و ادبياتيميزدا آغ ساققال و قوجامان شاعردير.
ترلان حاقلي­دير دئيه:
«قوجاليقدان سؤز دوشنده
ترلان ايله ياريشماسن»
وطن سئوه­رليك هر آذربايجانلي­نين خصوصيله آذربايجانلي شاعرين سون غايه­سيدير:
«سالام اودلاريوردو
سالام اي وطن
تابيم، توانيم منيم
وطنيم منيم»
وطن، بو بويوك معنا، اونون وصفيني يازماغا عمّان گئنيش­ليكده الهام گره ك­دير. هر عاجز قلمده او قدرت يوخدور بو گؤزه­ل و درين معناني تصوير ائده بيلسين:
«دوغروسو دونيايا سيغمايان وطن
بو عاجز قلمه نئجه سيغيشسين؟
***
شأنينده يازماغا سن اي وطن
قلمي، الهامي بير عمان گره­ك.
او قدر عزيزسن، اوجاسان كي سن،
وصفيني ائتمه­يه سليمان گره­ك.»
تبريز! آذربايجانيميزين چيرپيلنان اوره­يي، ياد ائللي­لره باج وئرمه­ين شَهَر، بوتون شاعرلريميزين شعرينه عنوان اولان شهر:
«اي عزيز تبريزيم قهرمان شهر
قلبيم سنيله­دير هر آخشام سحر
آلاندا حسنوني بير زمان كدر
من نئجه يانماييم او دونا تبريز.
***
يئنه تازه لندي كهنه دردلريم
شاعيرين دوشوبدور يادينا تبريز
هر سؤز باغچاسيندان بير چيچك دريب
بو شعري باغلاديم آدينا تبريز.»
تبريز! قوينوندا يوزلر قهرمان بسله­ييب و يئتيرميش شهر، مشروطه انقلابي­نين سؤنموش چيراغينا ياغ توكوب، گونش كيمي نورلانديران شهر، باشدا مدرك سرداريميز و اونون دوزگون سياستي و تبريز اهالي­سينين اونا و ساير مشروطه رهبرلرينه اعتمادي، استبداد هجوملاريني سينديردي و مشروطه­ني ايرانا قايتاردي:
«حيدرين كؤكسونده چيرپينان اوره­ك
ميسيونون كؤنلونده مقدس ديلك
ستارين الينده بئش آچيلان توفنك
يازدي مشروطه ني آدينا تبريز.
****
اي دوغما ائللريم، اي تبريزليلر
قورباني اولدوغوم امير خيزليلر
وورون دامغالانسين ايكي اوزلولر
دئسينلر آدينا داستانلي تبريز.
تبريز: بو، قهرمان شه هر، بو، آچيلماز محكم قالا، هميشه دوشمن قارشيسيندا يئنيلمز سنگر اولوب آذربايجان و آذربايجانلي افتخار ائده بيلر كي، تكجه بورادان اولان هجوملار دفع اولوب و بو يولدان گلن باسغيچيلار اوزون مدّت وطنيميزده يووا ساليب و حاكميّت ائده بيلمه­ييب:
«بير سير اولموسان سن استبدادا،
ائللرين دارگونده گليب امدادا
قارانليق يوللاري قويوب آرخادا
شرقه دوغرو گئده ن كروانلي تبريز.
***
گئتديكجه بوغولان سئللر اوجالير
دوشمن ائل گوجونه باخيب قوجالير
سنين ساغليغينا ايندي ال چالير
سئوينير هر يئنه­ن ايرانلي تبريز.».

About Author