سندروم نگاه از بالا

اختصاصی ساقی آذربایجان/ به قلم: محمد باقر واصلی باسمنج

در روز های اخیر انتشار تصاویر رفتارنامناسب یک نماینده مجلس با جمعی از فرهنگیان زحمت کش که برای طرح مشکل خود هزاران‌کیلومتر راه را طی کرده و به دفتر این‌نماینده آمده بودند، عکس العمل های گسترده ای را در شبکه های اجتماعی و افکار عمومی در پی داشت .این رفتار توهین آمیز نسبت به قشر زحمت کش معلمان، ضربه ای بود که بر ساحت نمایندگی مجلس وارد شد. اگر چه فرد مزبور مجبور به عذرخواهی از مردم در قبال رفتار ناپسند خویش شد که ذره ای از امید را برگرداند اما ذکر مواردی در این خصوص جهت تنویر افکار عمومی ضروری است.
این‌نوع رفتار متکبرانه در برخی مسئولان در سطوح مختلف نوعی سندروم نگاه از بالا را که در نظام‌اسلامی ما به شدت نکوهیده است،دامن‌می زند.در نظام‌پذیرفته شده اخلاقی و آموزه های دینی از جمله فرامین حکومتی امام علی(ع) قبول مسئولیت از جانب اشخاص مستلزم درجه بالایی از فرهیختگی و سعه صدر و تحمل پذیری بالا ذکر شده است که فرد قبل از قبول مسئولیت باید بر آن ها گردن‌ نهد.اصول کلاسیک علم‌سیاست هم نمونه های فراوانی از ارزش های پذیرفته شده را در خود دارد،از آن‌جمله: به عقیده کانت فیلسوف و سیاست شناس آلمانی، در میان حق های متعدد،حق مدنی افراد برای سوال از مقامات مسئول و به چالش کشیدن ایشان از مهم ترین اختیارات اعطا شده در سیستم‌مبتنی بر دموکراسی و مردم سالاری بر مبنای رعایت حقوق عامه است.به عقیده این متفکر سرشناس، قانون‌گرایی و رعایت حق مدنی افراد از اساسی ترین کار هایی است که یک صاحب منصب ملزم به ایفای آن است چرا که برای اجرای این اصل،مقام‌مسئول، باید خود سری ها و تمایلات شخصی سود گرایانه اش را کنار گذاشته و به احترام حق مدنی افراد به انتقادات و مطالبات آنها به دقت گوش دهد و در حل آن ها بکوشد.
از طرفی بایسته های مسلم‌وکالت سیاسی یا همان‌نمایندگی مجلس در قوانین‌اساسی و عادی ما هم قویا مورد تاکید قرار گرفته و شخص نماینده را ملزم به رعایت یک‌سری اصول کرده است .در این برابری مدنی هیچ کس شخصیت برتر نیست و بسته به مقام خود ملزم به پاسخگویی خواهد بود.سمت نمایندگی مجلس و یا هر منصب دیگری در نظام مردم‌سالار بر اساس اراده مستقیم یا غیر مستقیم ملت شکل می گیرد و به شخص نماینده تفویض میگردد .اینکه تا وقتی حضور و همراهی آحاد مردم برای کسب قدرت و صندلی ریاست لازم است،چهره ی مردمی به خود بگیریم ولی در پس انتخاب و قبضه ی سمت نمایندگی ،همان افراد رای دهنده را فراموش کنیم،رسم نا صوابی است که در برخی افراد بویژه نمایندگان‌مجلس نمود یافته و نهادینه شده است و ماحصل آن بروز و ظهور دیکتاتوری های فردی و تک‌روی زیانبار در مدیریت ها ی خرد و کلان کشور است .
با توجه به زمینه و سابقه تاریخی گرایش به استبداد فردی در ایران، موضوع خود برتر بینی و نگاه از بالا به پایین برخی مسئولان، خطر نهفته ای است که موجودیت نظام‌اداری و تقنینی و دیوان سالاری ما را تهدید میکند.
این نوع رفتار دور از نزاکت که هر آن امکان‌تکرار شدن نیز دارد،محصول دوری از شایسته گزینی در مناصب انتخابی و انتصابی است و با رصد دقیق مردم،موجب کاهش اتکا به رای آنها خواهد شد.
در آستانه انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی ،مهمترین‌نهاد نظارتی عمومی یعنی آحاد مردم در گزینش افرادباز بینی دوباره خواهند کرد و از طرفی نهاد هایی چون شورای نگهبان در مقوله نظارت استصوابی،می توانند به نفع مردم استصواب کرده و با نظارت بر چنین‌رفتار ناپسندی،پایبندی نامزدهای ورود به خانه ی ملت را به رعایت حقوق عامه،از نگاه دور ندارند.

About Author