پاييز برجام در راه است ؟

اميدها براي احياي توافق هسته‌اي ايران با ۱+۵ (اعضاي اوليه برجام تا پيش از خروج ايالات متحده از توافق) كمرنگ‌تر از قبل شده و خوش‌بيني‌اي‌ كه در بهار ۱۴۰۰ براي نزديك شدن به توافق حاصل شده بود با فرارسيدن پاييز جاي خود را به بدبيني فزاينده داده است. ايالات متحده امريكا، تروييكاي اروپايي (فرانسه، بريتانيا و آلمان) به علاوه آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در شطرنج برجام دست به مهره شده‌اند و فضاي رسانه‌اي در اختيار را نيز با خود همراه كرده‌اند. با پايان سفر حسين اميرعبداللهيان، وزير خارجه دولت سيزدهم به نيويورك، موج رسانه‌اي جديد عليه نيت ايران براي بازگشت به برجام آغاز شده است. نگاهي به مجموعه مطالب منتشرشده در رسانه‌هاي غربي درباره مواضع مقام‌هاي ايراني در نيويورك نشان مي‌دهد كه امتناع ايران از ديدار مشترك با وزراي خارجه ۱+۴ و رويكرد وزير خارجه در گفت‌وگوهاي دوجانبه با تروييكاي اروپايي و مسوول سياست خارجي اتحاديه اروپا به علاوه سخنان او در جمع خبرنگاران و تحليلگران ارشد رسانه‌هاي امريكايي همه را نسبت به بازگشت «به زودي» ايران به وين براي ازسرگيري رايزني‌ها بدبين كرده است. علاوه بر آن خط خبري و تحليلي كه در تمامي مطالب منتشرشده در چند روز اخير دنبال شده، طرح اين پرسش است كه آيا ايران براي برگزاري دور هفتم رايزني‌ها به پايتخت اتريش بازمي‌گردد يا قرار است همه‌چيز از ابتدا آغاز شده و مطالبه‌هاي جديدي هم از سوي ايران مطرح خواهد شد.
عمده تحليلگران يا كارشناسان ناظر تحولات ايران و امريكا معتقدند كه تهران معتقد است پيچ سخت تحريم را پشت سر گذاشته و اكنون مي‌تواند با موكول كردن زمان بازگشت به وين به تاريخي نامعلوم دست برتر را در ميز مذاكره حفظ كند. برهمين اساس ما شاهد انتشار زنجيره‌اي از موضع‌گيري‌ها از سوي مقام‌هاي آگاه امريكايي و اروپايي هستيم كه دو نكته را مورد تاكيد قرار مي‌دهند: ۱- باب بازگشت به وين تا ابد باز نيست. ۲- اگر ايران هرچه سريع‌تر به مذاكرات بازنگردد، تحريم‌هاي جديد در راه است. البته اين نقشه سياسي با پشتيباني رسانه‌اي به يك اهرم فشار فني هم نياز دارد كه به نظر مي‌رسد تامين آن مانند همه دو دهه گذشته بر عهده آژانس بين‌المللي انرژي اتمي است. در همين راستا تنها در چند روز اخير شاهد به اصطلاح «چماق و هويج» بازي رافائل گروسي، مدير كل آژانس بين‌المللي انرژي اتمي با ايران بوديم.
در حالي كه گروسي با سفر به تهران و تفاهم با سازمان انرژي اتمي، ظاهرا سايه تصويب يك قطعنامه عليه ايران در شوراي حكام را از سر روند معلق مذاكرات در وين دور كرد اما همزمان به تعبير ايران با ارايه تعبيري نادرست از متن بيانيه به‌دست‌آمده در تهران تلاش مي‌كند فشار بر ايران براي تغيير سياست مذاكراتي از «زمان دادن به مذاكرات» تا «مذاكره در سريع‌ترين زمان ممكن» را افزايش دهد.
در اين ميان مقام‌هاي اروپايي و امريكايي در گفت‌وگو با خبرنگاران به شرط عدم انتشار نام تلاش مي‌كنند توپ را به زمين ايران پاس داده و تهران را مقصر وضعيت پيش روي برجام بدانند و همزمان در جبهه ديگري، دولت جو بايدن تلاش مي‌كند به تهران يادآوري كند كه هنوز جا براي تشديد سياست فشار حداكثري وجود دارد و يكي از فضاهاي باقيمانده پايان دادن به چشم بستن بر خريد نفت ايران از سوي چين است. براساس خبري كه روز گذشته وال‌استريت‌ژورنال و رويترز همزمان منتشر كردند، ايالات متحده به صورت ديپلماتيك در خصوص كاهش خريد نفت خام ايران با چين تماس گرفته است.
خبرگزاري فارس در ترجمه بخشي از گزارش رويترز مي‌نويسد: تصور مي‌شود كه خريد نفت شركت‌هاي چيني از ايران با وجود تحريم‌هاي امريكا كه هدفش جلوگيري از چنين فروش‌هايي بوده، باعث شده اقتصاد ايران همچنان پابرجا بماند. يك مقام ارشد امريكايي روز سه‌شنبه به خبرگزاري رويترز گفت: ما از خريدهاي نفتي شركت‌هاي چيني از ايران آگاه هستيم. از اختيارات تحريمي خود براي پاسخ به فرار از تحريم‌هاي ايران، شامل آنهايي كه با چين تجارت مي‌كنند، استفاده كرده‌ايم و در صورت لزوم به اين اقدام خود ادامه مي‌دهيم. با اين حال، ما به صورت ديپلماتيك با چيني‌ها به عنوان بخشي از گفت‌وگوي خود در خصوص سياست ايران برخورد كرده‌ايم و فكر مي‌كنيم به‌طور كلي، اين روش موثرتري براي رسيدگي به نگراني‌هاي ماست.

About Author