اختصاصی ساقی آذربایجان / مژگان ترابی: مسئله حضور سگهای پرسهزن در شهرها و روستاهای کشور، همواره چالشی جدی برای مسئولان و شهروندان بوده است. بسیاری از مردم به دلیل نگرانی از گزش، انتقال بیماریها و صدمات احتمالی، به حذف فیزیکی این حیوانات بهعنوان راهحلی سریع و مؤثر نگاه میکنند. اما آیا این روش واقعاً ما را به امنیت و آرامش میرساند؟
کشتار، راهحل یا آغاز بحران؟
کشتار سگهای پرسهزن شاید در نگاه اول جمعیت آنها را کاهش دهد، اما این رویکرد نهتنها راهحلی پایدار نیست، بلکه میتواند ما را به سمت بحرانی بزرگتر یعنی افزایش سگگزیدگی و شیوع بیماریهایی مانند هاری سوق دهد. چرا؟ زیرا جمعآوری و حذف فیزیکی، تنها بهصورت موقت فضای زیستی را خالی میکند و به سرعت توسط جمعیتهای جدید پر میشود.
در واقع، با حذف سگها، زنجیره طبیعی کنترل جمعیت آنها به هم میریزد و فضا برای حضور سگهای جدید که ممکن است ناقل ویروس هاری باشند، باز میشود. این پدیده که به اثر خلأ زیستی مشهور است، بهجای کاهش خطر، آن را چند برابر میکند.
در هر منطقه، یک ظرفیت مشخص برای جمعیت سگها وجود دارد که به آن «ظرفیت حمل» گفته میشود. این ظرفیت تحت تأثیر عوامل طبیعی مانند رقابت، شکار، منابع غذایی و شرایط محیطی است و خارج از کنترل ما قرار دارد. زمانی که جمعیت سگها با کشتار کاهش پیدا میکند، ظرفیت خالی در منطقه ایجاد میشود. این ظرفیت خالی، فرصت مناسبی برای ورود سگهای جدید از مناطق اطراف فراهم میکند تا ظرفیت حمل دوباره تکمیل شود؛ سگهایی که ممکن است در شرایط سختتری زندگی کرده باشند و به دنبال منابع بهتر وارد این منطقه شوند.
با ورود این سگهای جدید، دو اتفاق محتمل است:
۱٫ تعداد سگهای ورودی ممکن است از تعداد اولیه بیشتر شود، زیرا منطقه خالی از سکنه به نظر میرسد و شرایط برای جذب تعداد بیشتری از حیوانات فراهم میشود.
۲٫ رقابت و درگیریهای شدیدتر بین سگهای جدید و سگهای باقیمانده رخ میدهد تا تعادل در جمعیت منطقه ایجاد شود. این درگیریها میتواند منجر به افزایش خشونت بین حیوانات، آسیبهای جسمی و حتی انتقال بیماریهای خطرناک مانند هاری شود
در نتیجه، بهجای کاهش پایدار جمعیت، ما اغلب شاهد بازگشت جمعیت به ظرفیت قبلی یا حتی بیشتر از آن خواهیم بود. این چرخه معیوب ادامه پیدا میکند و مشکل جمعیت سگها نهتنها حل نمیشود، بلکه میتواند پیچیدهتر نیز شود.
به همین دلیل است که استفاده از روشهای پایدارتر مانند عقیمسازی و واکسیناسیون، راهحلی موثرتر و انسانیتر برای مدیریت جمعیت سگهای پرسهزن به شمار میآید. این روشها نهتنها جمعیت را بهطور پایدار کنترل میکنند، بلکه از ورود سگهای جدید و خطرات ناشی از آن نیز جلوگیری میکنند.
هاری؛ تهدیدی در کمین
هاری یکی از خطرناکترین بیماریهای مشترک بین انسان و حیوان است که در صورت عدم پیشگیری، میتواند منجر به مرگ شود. سازمان جهانی بهداشت (WHO) تأکید میکند که واکسیناسیون و مدیریت پایدار جمعیت سگها، مؤثرترین راه برای کنترل هاری است. اما متأسفانه، با کشتار سگهای واکسینه نشده، احتمال ورود سگهای ناقل از مناطق دیگر افزایش مییابد و نظارت بر وضعیت بهداشتی آنها عملاً غیرممکن میشود.
مهم است بدانیم که واکسیناسیون هاری در انسان تنها یک فرد را نجات میدهد، اما واکسیناسیون سگها میتواند از شیوع بیماری هاری بهطور گسترده جلوگیری کند. وقتی سگها علیه هاری واکسینه میشوند، خطر انتقال این بیماری به انسانها و دیگر حیوانات بهطور چشمگیری کاهش مییابد. در واقع، پیشگیری از هاری در سگها بهعنوان عامل اصلی انتقال، راهحل بسیار مؤثرتری از واکسیناسیون فردی انسانهاست.
راهحل پایدار چیست؟
بهجای تکیه بر حذف فیزیکی، میتوان به سراغ راهحلهای علمی و اثربخشتری رفت:
۱٫ واکسیناسیون گسترده: واکسیناسیون سگها علیه هاری میتواند بهطور قابلتوجهی خطر انتقال بیماری را کاهش دهد.
۲٫ عقیمسازی (کنترل زاد و ولد): عقیمسازی باعث کاهش تدریجی جمعیت سگها میشود و از زاد و ولد بیرویه جلوگیری میکند.
۳٫ آموزش و فرهنگسازی: آگاهیرسانی به جامعه درباره نقش سگهای پرسهزن در اکوسیستم و نحوه رفتار ایمن با آنها، میتواند نگاه عمومی را تغییر دهد.
نجات سگها، نجات خودمان
سگهای پرسهزن، تهدید نیستند؛ بلکه قربانی شرایطی هستند که آدم ها برای آنها ایجاد کردهاند. حذف آنها نهتنها به حل مسئله کمک نمیکند، بلکه ما را در معرض تهدیدی جدیتر قرار میدهد. تنها با مدیریت علمی، انسانی و پایدار میتوانیم از بحران هاری پیشگیری کرده و محیطی امنتر و سالمتر برای خود و فرزندانمان فراهم کنیم.
آینده ما، به تصمیمهای امروزمان بستگی دارد؛ بیایید بهجای حذف، به دنبال همزیستی و راهحلهای پایدار باشیم.
About Author
پست های مرتبط
اهمیت کاربرد هوش مصنوعی در مدیریت پارکها و بوستانهای تبریز
سایه تهدید ۲۰۰ ساختمان ناایمن بر سر تبریز
تبریز دودناک در روز ملی هوای پاک