گزارش از: عیســی پاشــاپور
روســتای تاریخی کنزق شهرستان ســرعین استان اردبیــل با غارهای دســتکند و معمــاری خاص،گوشــهای از تاریخ کهن زندگی مــردم دامنه های سبلان سرفراز را بازگو میکند و پی بردن به رازها و ناگفته های بیشمار این محوطه باستانی، همچنان به کاوشها و بررسیهای علمی نیاز دارد. شهرســتان ســرعین در ۲۵کیلومتری اردبیل واقعشــده است و روستای کنزق در سه کیلومتری شهر ســرعین قرار دارد و این روســتا دارای غارهایی با معمــاری بینظیر و قدمت تاریخــی ۲هزار و ۵۰۰ سال مربوط به دوره اشکانیان است که در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است.
متاســفانه در زلزلــه ســال ۱۳۷۵روســتای کنزق متروکه شــده و کنــزق جدید در جوار روســتای قدیمی شــکل گرفته است اما غارهای این محوطه باســتانی قابلیت تبدیل به مــوزه، مجموعه پذیرایی و اقامتــی را دارد و اداره کل میــراث فرهنگــی،گردشــگری و صنایــع دســتی اردبیــل قصد دارد. بــه ایجــاد نورپردازیهــای خــاص و آلاچیــق و کافیشــاپهایی در معیار جهانی در محوطه کنزق اقدام کند. طبق نظر کارشناســان، معماری صخرهای روستای متروکه کنزق که در امتداد شــرق و جنوب شرقی دره سرســبز این روستا، روی ســنگهای رسوبی
آهکی و ماســهای متراکم شــکل گرفته و توســعه یافته ، از جمله آثار برجســته برای تکمیل مطالعات معماری صخــرهای آذربایجان و ایران محســوب میشود. مشخصه دیگر واحدهای معماری کنزق، فضاهایی به نســبت چهارگوش و دالانهای راستگوشه یا هلالی است که در بخشهایی از آنها محفظه هایی به صورت طاقچههای قوسی برای قرار دادن مشعل و وسایل روشنایی تعبیه شده است. عملیات کاوش باســتان شناسی در روستای کنزق بــا هدف بررســی و لایهنگاری تاریخــی با مجوز پژوهشگاه ســازمان مرکزی در سال ۹۷آغاز شده
بود و بازگشــایی مدخلهــای ورودی و خروجی غارهای دســت کنــد و همچنین به دســت آوردن دادههــای باســتانی لایه نــگاری و نقشــه برداری مســیرهای داخلی آنهــا جهت شناســاندن محوطه انجام گرفته است. به دنبال عملیات نقشــهبرداری و توپوگرافی منطقه
و تهیــه و تدوین طرح جامع مرمــت و احیای این اثر تاریخی، روســتای کنزق به یکی از سایتهای تاریخی پربازدید تبدیل شــده اســت و طبق اعلام اداره کل میــراث فرهنگی ، گردشــگری و صنایع دســتی اســتان اردبیل، عملیــات اجرایی توســعه پایگاه ملی روستای تاریخی کنزق به منظور ایجاد زیرســاختهای گردشــگری و تبدیــل غارهــای تاریخــی و معمــاری دســتکند بــه کاربریهــای فرهنگی و گردشــگری با ســرعت و نظارت کامل در حال اجرا است.
بــه همین منظور در ســال ۱۴۰۱بیش از ۲۰میلیارد ریــال اعتبــار از محــل اعتبــارات وزارت میراث فرهنگی، گردشــگری و صنایع دستی برای توسعه ایــن پایگاه در نظر گرفته شــده بــود و این پایگاه ملــی و معماری دســتکند، به نگین گردشــگری و فرهنگی ســرعین تبدیل شــده و در تکمیل چرخه گردشــگری ســرعین در کنار آب و هوای مطبوع و ظرفیت آبدرمانیها آماده ارائه خدمات است. غارهــای کنــزق از جملــه معماریهای دســتکند حــوزه کــوه ســبلان اســت و گفته میشــود این محوطه با بیش از ۴۵فضای معماری دستکند، یک روســتای زیرزمینی با قدمت طولانی در بازه زمانی هزاره اول قبــل از میلاد تا دوره ایلخانی اســت و از دوره قاجار دوباره مســکونی شــده و خانه های خشــتی و کاهگلی با پوشش چوبی و سقف مسطح با الگو گرفتن از معماری و بافت روســتایی مناطق کوهســتانی آذربایجان بر روی روستای زیرزمینی
ساخته شده است. بــه گفته کارشناســان اداره کل میــراث فرهنگی، گردشــگری و صنایع دســتی اردبیــل ، طی چهار ســال گذشــته با صرف ۴۰میلیارد ریــال اعتبار به اجرای ســنگفرش معبر اصلی بــه اندازه ۷۵۰متر مربع و معبــر ارتباطی فضاهای دســتکند، نصب
تابلوهای راهنما، کانالکشــی، بهسازی و آسفالت راه مواصلاتــی ســرعین به پایــگاه ملــی کنزق ، تاسیس و تجهیز دفتر پایگاه ملی ، ایجاد نمازخانه،مجتمع خدمات رفاهی و سرویس بهداشتی و تعبیه روشــنایی در فضاهای دســتکند و آماده ســازی اولیــه برای بازدید گردشــگران و مســافران اقدام شده است. اکنــون تمام ســایت مــوزه و موزههــای دولتی و خصوصــی این اســتان بــه ســامانه متمرکز فروشبلیــت الکترونیکی مجهز شــدهاند و گردشــگران و علاقهمنــدان به آثــار تاریخی میتواننــد قبل از بازدید از موزهها با مراجعه به ســایت �www.bil
it.tafrihati.comبلیــت خریداری و در زمان مراجعه با نشــان دادن رسید خرید و تایید بارکد از موزههای استان بازدید کنند. فرمانــدار ســرعین در گفت و گو با ایرنا با اشــاره به وجود قابلیتهای گردشــگری در این شهرستان از جملــه مراکز آبگــرم و آب درمانیهای متعدد
اظهار کرد: مجموعه تاریخی و باســتانی کنزق در نوع خود از معماریهای بینظیر محسوب میشود و بر جذابیتهای گردشگری این شهرستان افزوده است.
باقــر باقرزاده تصریح کرد: این اثر تاریخی بســیار مورد علاقــه بازدیدکنندگان و گردشــگران قرار میگیرد و متاســفانه به حد لازم شناخته نشده است و رسانهها لازم است برای احیا و معرفی ناگفته ها و زیباییهای تاریخــی کنزق محتواهای لازم و مفید را تهیه و منتشر کنند.
او ادامه داد: معرفی روستای تاریخی کنزق سرعین هم از منظر میراث فرهنگی و کهن این شهرســتان و اســتان ســرعین اهمیــت دارد و هــم از حیــث توســعه و رونق گردشــگری و راهاندازی مشاغل مرتبط با آن برای منطقه مهم اســت و دستگاههای
متولی باید در راســتای شناســاندن و تامین بسترها و امکانــات رفاهــی برای حضور خیل مســافران و بازدیدکنندگان به طور مداوم اقدام کنند.
بر اســاس اعلام اداره کل راهداری و حمل و نقل جادهای اســتان اردبیل ، از ۲۴اسفندماه پارسال تا ۹فروردیــن ماه ۵۰هزار مســافر نوروزی از طریق نــاوگان حمــل و نقل مســافری عمومــی در این استان جابجا شــدهاند و اداره کل میراث فرهنگی،گردشــگری و صنایع دســتی اردبیل نیز از افزایش چهــار برابری بازدیــد از موزههای این اســتان در تعطیلات نوروزی خبر داده است.
از ســوی دیگر شهر اردبیل در سال میلادی جاری ( )۲۰۲۳پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو هســت و ســتاد و کمیته های برگزاری این رویداد بین المللی تــلاش میکنند با معرفی هر چه بیشــتر و جامعتــر اماکن دیدنی و گردشــگرپذیر اردبیل و اطــراف آن، از این فرصت بــرای احیای صنعت گردشگری و تســریع چرخه اقتصادی آن استفاده کنند. در چنیــن شــرایطی کــه موزههــا بیــش از ســایر مکان هــای تماشــایی، مــورد توجــه میهمانــان و مســافران قرار گرفته ، روســتای تاریخی کنزق نیز باید بیش از گذشــته معرفی شود و هرچند رازها و
ناگفتههای بســیار دارد و ابهام علمی و تاریخی در گوشــه و کنار آن، بر جاذبه های گردشــگری این محوطه افزوده است اما میتوان با تداوم کاوشها و بررســیهای علمــی و بسترســازی بیشــتر برای بازدید علاقهمندان و مســافران از این گنج تاریخی بهتر و بیشتر بهرهمند شویم.
پست های مرتبط
دولت پزشکیان انتقال آب خلیج فارس به آذربایجان را عملی کند
رتبه دوم آذربایجانشرقی در تولید زغال اخته در کشور
پروژه مسکن ملی باغمیشه تبریز به کجا رسید؟