اختصاصی ساقی آذربایجان/ گفتگو از: وحید خدادادی
مطالبه گری و اصل شفافیت که همواره مورد تاکید رهبرمعظم انقلاب هم بوده است، در فضای سیاسی، اجتماعی این روزهای تبریز آغشته به برخی روایت های گوبلزی به فراموشی سپرده شده است. از سویی در پریود زمانی حساس بررسی و تصویب لایحه بودجه ۱۴۰۳ شهرداری تبریز و دیگر موضوعات مهم و حیاتی نظیر اخذ فاینانس برای خط ۲ متروی تبریز از یک شرکت چینی و … قرار داریم. در باب موضوعاتی از این دست و چالش های مطروحه در این رابطه میزبان روح الله رشیدی رئیس مرکز پژوهش های شورای اسلامی کلانشهر تبریز بودیم که در ادامه، بخش اول این گفتگوی صریح و بی پرده از نظرتان می گذرد:
ساقی آذربایجان: همانطور که مستحضرید این روزها مصادف با ایام بررسی و تصویب لایحه حدودا ۳۰ همتی شهرداری تبریز است و برای شروع، نظر کلی خودتان را در ارتباط با این لایحه بفرمائید؟
رشیدی: علی رغم اهمیت موضوع این مسئله کمتر مورد توجه اصحاب رسانه قرار گرفته است و این در حالی است که اصلی ترین وظیفه شورا در همین رابطه می باشد و رابطه مردم با شهرداری نیز در چارچوب همین سند لایحه بودجه است. با وجود اهمیت و وزنی که دارد متاسفانه هیچ بحث کارشناسی نیز در سطح افکار عمومی و کارشناسان امر در رابطه با آن صورت نمی گیرد و فقط زمانی که آثار آن در زندگی مردم پدیدار می شود به سراغش می رویم. لایحه بودجه شهرداری می تواند زندگی مردم را به صورت مستقیم تحت تاثیر قرار دهد از این رو به نظر من هیچ موضوعی به این اندازه اهمیت داشته باشد و بقیه موضوعات فرع بر این اصل است. اما در رابطه با خود لایحه باید بگویم که اگر به خاطر داشته باشید رقم لایحه بودجه برای سال ۱۴۰۱ اگر بخواهیم به صورت رند اعلام کنیم عدد ۱۰ همت بود که در سال ۱۴۰۲ به رقم ۲۰ همت یعنی دوبرابر آن رسید و امسال هم برای سال بعد یعنی ۱۴۰۳ با افزایشی که در شورا صورت گرفت با رقم ۳۰ همت بسته شد، یعنی افزایشی بالای ۵۰ درصد! معنای این عدد بسیار روشن است، از طرفی فرصت های جدیدی را برای شهر ایجاد می کند تا بتوانیم خدماتی را که تاکنون از ارائه آن عاجز بودیم با این افزایش انجام دهیم اما معنای دیگرش آن است که به میزان قابل توجهی هزینه اداره شهر افزایش یافته است. نکته اساسی در این رابطه آن است که ۱۰۰درصد این عدد باید از خود شهر و جیب مردم تامین شود. ما در این دوره از شورا هدفمان این بود که به جای ورود به ده ها حوزه در چند حوزه خاص و کانونی متمرکز شویم و هدف گذاری ها هم روی همین حوزه ها بود، حوزه هایی نظیر بحث حاشیه نشینی، اتمام پروژه های نیمه تمام عمرانی و موضوع حمل و نقل عمومی. چرا که تجربه نشان داده بود که ورود و فعالیت در همه حوزه ها توفیق چندانی برای شهر به همراه نداشته است. لذا در لایحه بودجه سال ۱۴۰۳ بیشترین سهم مربوط به حوزه حمل و نقل عمومی است که بخش قابل توجهی از آن نیز به مترو مربوط می شود و بقیه بخش ها هم به تناسب مورد توجه قرار گرفته اند و این کلیت موضوع لایحه بودجه است.
ساقی آذربایجان: قاعده بر این است که شخص آقای شهردار و معاونین آن لازم است تا در جلسات بررسی لایحه بودجه حاضر شوند و پاسخگوی شبهات مطروحه و سوالات اعضای شورا باشند. به نظر می رسد بعد از چهارشنبه سیاه تبریز دیگر مجموعه شهرداری چندان وقعی به شورا نمی نهد و دیدیم که هیچ کدام در جلسات بررسی لایحه حاضر نشدند و این امر اعتراض برخی از اعضای شورا که در حکم وکلای آقای شهردار نیستند را برانگیخت، آیا اتخاذ چنین رویه ای کمرنگ کردن وظایف شورا و بی محلی به آن نیست؟
رشیدی: شما را به سال دوم شورا ارجاع می دهم. در این سال جایگاه ها دگرگون شد، به نام حمایت از شهردار، شورا را خفیف و کمرنگ کردند. منطق حامیان هم این بود که چون نظر حمایتی دارند نیاز به برخی اقدامات و پرسش ها و مطالبه ها وجود ندارد. جایگاه ها مخدوش شد تا حدی که وقتی مثلا شهردار ایده ای دارد که ای بسا می تواند ایده خوبی هم باشد، نیازی نمی بیند که آن را با اعضای شورا در میان بگذارد! مگر وظیفه شورا غیر از سیاست گذاری و نظارت است؟ البته ما هم حامی شهردار هستیم و مشکلی با کسی نداریم. منظور بنده از حامی‌گری، معنای سیاسی آن است. بنده حامی سیاسی و باندی کسی نیستم. در جایگاه عضو شورا، مکلفم ضمن سیاستگذاری، نظارت کنم و صیانت و حمایت. شوراست که باید به شهردار سیاست بدهد و اولویت ها را تعیین کند و نه بر عکس! و متاسفانه این بدعت ها از سال دوم شورای ششم شروع شد که نهایتا به تحقیر شورا انجامید! از این سال نقش نظارتی شورا کمرنگ شد و از بین رفت، با این عنوان که می خواهیم از شهردار حمایت کنیم تا کارش را به بهترین نحو انجام دهد، مگر ما کاری غیر از حمایت انجام داده ایم؟ به نظرم بهترین حمایت از شهردار افق گشایی و نظارت بر عملکرد شهرداری است! ما از همان بدو حضورآقای شهردار ثابت کردیم که هیچ گونه لج و لجبازی و یا خدای ناکرده دعواهای نفسانی نداریم و تنها اعتقادمان بر این است که تصمیمات شهرداری بایستی پشتوانه کارشناسی داشته باشد. چنانچه اگر شورا دور زده شود یا حذف شود حتما دودش ابتدا به چشم شهردار می رود. می توان مثال های متعددی آورد که با حذف نقش شورا در چه برنامه هایی عقب ماندیم. این مطالب را عرض کردم که بگویم زمینه این بی محلی وجود داشت و حین تحویل لایحه بودجه هم مطلب عجیبی از سوی آقای شهردار و برخی از اعضای شورا مطرح شد که اساسا نیازی نیست که لایحه در کمیسیون های تخصصی مورد بحث قرار گیرد و من این کار را بدعت می دانم. اصلا تعجب کردم که چرا چنین موضوعی باید مطرح شود، چرا وقتی قرار است برای گردش مالی و نحوه هزینه کرد ۳۰ همت پول تصمیم گیری شود، در کمیسیون ها در این مورد بحث کارشناسی نشود؟ و این از بدیهیات امر است و جای تعجب بسیار داشت و حتی باید مرکز پژوهش های شورا از توان کارشناسی دیگر افراد هم در این رابطه کمک بگیرد! روزانه در این رابطه جلسات منظمی شکل گرفت و بنده هم در تمام این جلسات حضور داشتم، آقای شهردار در هیچ یک از جلسات حضور نداشت و این اسباب گلایه برخی از اعضا را فراهم کرد که چرا باید شهردار در جلسات نباشد؟ و اینکه چرا زمانی که آقای رنجبر شهردار بود و لایحه آورد توقع دوستان این بود که ایشان در همه جلسات حاضر شود و چنانچه وی در یکی از جلسات حضور نداشت یا با تاخیر حاضر می شد طوری برخورد می کردند که گویا فاجعه ای رخ داده است. انتظار هم نداشتیم که با توجه به کثرت فعالیت در تمام جلسات حاضر باشند ولی شایسته این بود که در جلسات مهم مثل بررسی بودجه مترو حاضر شوند ولی ما بعد از تقدیم لایحه دیگر شهردار را ندیدیم. این بی اعتنایی تا جایی بود که دو نفر از همکاران حامی آقای شهردار هم مجبور شدند در این رابطه تذکر دهند و رئیس جلسه هم دوبار از پشت میکروفون این موضوع را مطرح کرد که راه به جایی نبرد.
ساقی آذربایجان: همانطور که مستحضرید بی تردید بودجه ۳۰ همتی سال ۱۴۰۳ شهرداری تبریز هم می تواند فشاری مضاعف در زندگی مردم ایجاد نماید و همچنین افزایش نجومی عوارض ساخت و ساز منجر می تواند به افزایش قیمت تمام شده مسکن و دامن زدن به تورم بیانجامد، از این رو لایحه پیشنهادی شهرداری در حوزه عوارض ساخت و ساز و تعرفه عوارض محلی بعد از بررسی های شورا چه تغییری یافت؟
رشیدی: بدلیل همین مسئله افزایش هنگفت رقم بودجه بنده به کلیات آن رای ندادم! در آزمون بودجه ۱۴۰۲ روشن شد که وقتی نگاه بلندپروازانه به بودجه داریم و منابع و زمینه ها برای کسب درآمد در شهر محدود است، تنها اثرش این است که ما فهرست بلندبالایی از پروژه ها را ردیف می کنیم و چون درآمد لازم محقق نمی شود، ناتمام می ماند. اما در رابطه با عوارض توسعه باید بگویم که طبق لایحه ۱۴۰۳ بیش از ۳۸ درصد درآمدهای شهرداری از این حوزه باید تامین شود، از بحث فروش اموال ۱۶ درصد و مالیات بر ارزش افزوده حدودا ۱۳ درصد و از محل ماده ۱۰۰ حدود ۱۲ درصد! به تعبیری ۸۰ درصد این رقم یا از عوارض توسعه است و یا از متعلقات آن! سقف افزایش تعرفه عوارض را به طور میانگین ۵۰درصد نسبت به سال قبل افزایش داده بودند و از سقف مجاز افزایش استفاده شده بود. اعتراضی که بنده در صحن شورا داشتم و متاسفانه بازتابی نداشت، اصطلاح «واقعی سازی قیمت ها یا بهای خدمات شهرداری» بود که چند سالی است در اقتصاد کشور هم مطرح است و بعضا معتقدند که دولت باید آزادسازی قیمت و واقعی سازی را در دستور کار قرار دهد. این کلیدواژه برای بنده آزاردهنده بود، چرا که رویکرد واقعی سازی خدمات شهرداری نوعی نگاه سرمایه‌دارانه و بازاری‌سازی شهر است و حتما در یک شهر مثل تبریز که به صورت نامتقارن و قطبی توسعه یافته است، فشار مالی شدیدی ایجاد می کند. نقش شورا هم در این رابطه آن بود که ما این رقم افزایش ۵۰، ۵۵ درصدی را اجازه ندادیم تا از میزان تورم بالاتر رود و همچنین تک تک عوارض و خدمات هم نباید بالای ۴۵ درصد افزایش داشته باشد. اما در رابطه با بحث نقش عوارض پروانه ساخت در قیمت تمام شده اگر منفردا حساب کنید بیش از ۱۰ درصد نیست، منتهی اثری که می گذارد دومینووار است و دلیل مخالفتم هم همین بود که هر چند اثر اسمی آن بیش از ده درصد نیست اما باعث دامن زدن به انواع دیگری از تورم می شود. سهم خود شهرداری در تورم شهری کم نیست و اثر وضعی این افزایش حتما در تورم سال آینده خود را نشان خواهد داد. در نهایت باید گفت که با این کارها گران سازی زندگی شهری اتفاق می افتد! به تعبیری وقتی شهرداری رقم لایحه بودجه را که دو سال پیش ۱۰ همت بود امروز به سی همت رسانده است، پیام می دهم که من هزینه زندگی در این شهر را سه برابر کردم و افرادی که نمی توانند در این شهر زندگی نکنند. این سی همت دقیقا از جیب همین مردم تامین می شود و از آسمان نازل نخواهد شد.
ساقی آذربایجان: بگذارید بحث بودجه را جمع بندی کنیم، از رقم ۲۰ همتی بودجه سال ۱۴۰۲ چقدر محقق شده است؟
رشیدی: این مسئله محل بحث است، رقم اعلامی شهرداری در گزارش ۱۰ ماهه حدود ۸۵ درصد است که معتقدند تا پایان سال ۱۰۰درصد خواهد شد. این اعداد البته محل بحث است. چون بین میزان تحقق درآمد و میزان پیشرفت پروژه های عمرانی فاصله وجود دارد و طبق گزارش خود شهرداری عملکرد عمرانی حدود ۶۰ درصد است! مثلاً برخی ردیف های درآمدی غیرنقدی نهایتا نه تنها به سرمایه نقدی تبدیل نشده اند تا بشود با آن پروژه اجرا کرد بلکه در عملکرد سازمانهای زیر مجموعه شهرداری دوبار ذکر شده است. علی رغم آن که برخی از اعضا در صحن شورا احساساتی می شوند و از معجزه سخن می گویند و اقدامات را بی نظیر توصیف می کنند، اما باید گفت که خیر معجزه ای در کار نبوده است و بی سابقه هم نیست و گزارش ها حاکی از آن است که در ادوار مختلف چنین اتفاقاتی افتاده است و مثلا در سال ۹۹ ما تحقق ۱۰۰ درصدی داشتیم.
About Author
پست های مرتبط
شوراها منافع حزبی، گروهی و شخصی را در گرو منافع مردم ببینند
تذکر جدی استاندار آذربایجان‌شرقی به فرمانداران
شورای ششم شهر تبریز، از برچسب انقلابی تا عملکرد انفعالی