آذربایجان غربی در روزگاری نه چندان دور یکی از استان های پرآب کشور بود و دریاچه ارومیه نیز با بارش های قابل توجه سالانه، هر روز پرآب تر می شد، ضمن اینکه آب های زیرزمینی در این استان هر روز وضعی بهتر از دیروز داشتند.
در آن سال ها قولی در بین مردم به ویژه روستاییان و کشاورزان آذربایجان غربی مصطلح شده بود که می گفتند، “ یک متر از زمین را بکنی به آب می رسی”. این حرف روستاییان و کشاورزان شمال غربی مختص یک منطقه خاص از آذربایجان غربی نبود و تقریبا همه استان را در بر می گرفت.اما از حدود ۱۵ سال پیش، رفته رفته سطح آب های زیرزمینی در آذربایجان غربی، شروع به فرورفتن به عمق های پایین تر کرد و دیگر با ابزار معمولی امکان کندن چاه نبود و کشاورزان که بعضی از اوقات برای آبیاری مزارع و بازارها مشکل داشتند، دست به دامن تجهیزات پیشرفته تر شدند.
این عمق روزانه افزایش یافت و تجهیزات نیز روز به روز، عمق بیشتری را برای رسیدن به آب در آذربایجان غربی می کندند تا شاید زمین های کشاورزی، کمی سیراب تر شوند.
در این میان، کاهش بارش و سطح آب های روان نیز مزید بر علت پایین رفتن آب های زیرزمینی شد و تغذیه مناسبی برای این آب ها شکل نگرفت که سبب شد وخامت اوضاع آبی روز به روز بیشتر شود.در پی همین وخامت بود که اصطلاح جدیدی در آذربایجان غربی شکل گرفت و موضوع دشت های ممنوعه و فرونشست زمین، به موضوعی روز تبدیل شد. فرونشست زمین که براساس مطالعات زمین شناسی به “مرگ پنهان زمین” مشهور است، یکی از مخاطرات مهم برای طبیعت و بشر بوده و هم اکنون زیر ساخت های شهری و برون شهری، راهها و دیگر زیر ساخت ها را تهدید می کند. با شنیدن کلمه آب و منابع آبی، شرکت آب منطقه ای آذربایجان غربی بالطبع اولین نهادی است که به ذهن می رسد تا آمارها از آن طریق بازگو شود.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان غربی هم از پیگیری موضوع فرونشست زمین ابراز رضایت می کند و می گوید: هرسال ۳۲ میلیون مترمکعب کسری آبخوان و اضافه برداشت از چاه های مجاز و غیرمجاز در استان اتفاق می افتد که همواره موجب نگرانی ما بوده است.
یاسر رهبردین که با وجود جوانی، عمری در حوزه مطالعات آب گذرانده، افزود: این کسری طی حدود ۳۰ سال گذشته به ۹۳۰ میلیون مترمکعب کسری آبخوان رسیده ولی اقداماتی برای بهبود این وضعیت انجام داده ایم.برخورد با چاه های غیرمجاز و برداشت های غیرمجاز در همین راستا در دستور کار قرار گرفت و ۱۸۰ میلیون مترمکعب بهتر شد و کسری مخازن آب زیرزمینی در استان به ۷۵۰ میلیون مترمکعب رسید.
وی بیان کرد: فرونشست در دشت سلماس در شمال آذربایجان غربی به دشت ممنوعه، فوق بحرانی است که البته برنامه هایی برای بهبود این وضعیت داشته ایم.
مدیرعامل آب منطقه ای آذربایجان غربی ادامه داد: سد زولا را در مدار آب شرب سلماس آورده ایم و میزان مصرف سالانه حدود ۱۴ میلیون مترمکعب کمتر شده، البته با نصب کنتورهای هوشمند حجمی، آب کشاورزی را هم در منطقه مدیریت می کنیم.
رهبردین با اشاره به اینکه مشکل اصلی ما در سلماس است، اظهار کرد: وضعیت آذربایجان غربی از نظر کسری آبخوان نسبت به استان های دیگر بهتر است.
رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی آذربایجان غربی هم در این باره گفت: در سلماس وضعیت بحرانی داشتیم ولی با اقدامات آب منطقه ای، کنترل شده است.
عبدالحمید سرتیپی افزود: البته در حال حاضر در دشت های خوی، نقده و میاندوآب وضع به سمت بروز مشکل می رود ولی فعلا وضع استان ما بحرانی نیست.۲ عامل طبیعی و انسانی در این خصوص موثر است که در حوزه سرزمینی آذربایجان غربی، عامل انسانی و تقاضاهای بیش از حد بشر از ظرفیت و پتانسیل زمین، اغلب موجب پیدایش فرونشست زمین می شود.
وی بیان کرد: برای مطالعات و شناخت بیشتر مناطق خطرپذیر، از سال ۱۳۹۵ تهیه اطلس فرونشست زمین در آذربایجان غربی آغاز شده و این روند همچنان ادامه دارد.
About Author
پست های مرتبط
نمایندگان مجلس دوازدهم به تنهایی برای نابودی کل حیثیت مجلس کافی هستند
ترمز تشدید نارضایتی عمومی را بکشید؛ فردا نگویید توطئه دشمن بود
حمله به اسرائیل امکان جذب سرمایه خارجی را برای کشور بالا برد