مقابله یا مذاکره ؟

یک کارشناس مسائل اروپا گفت: اگر فضا به سمتی رود که انگیزه‌ای برای ادامه گفت‌وگوها باقی نماند باید برنامه ای را در پیش گرفت که طی آن همه راه حل ها، سناریوها برای مقابله با عواقب آن در نظر گرفته شود. اگر چنین مسیری را متصور باشیم بالطبع جمهوری اسلامی ایران تحت فشارهای شدیدی قرار خواهد گرفت.
چند روز گذشته در مجلس تکلیف وزرای کابینه سیزدهم مشخص شد و حسین امیرعبداللهیان که از قبل گفته شد او رای خود را در مجلس دارد وارد وزارت خارجه خواهد شد؛ او در اولویت های وزارت خارجه نگاه به آسیا را در اولویت قرار داده و گفته برجام نیز باید حل و فصل شود تحلیلگران می‌گویند با توجه به تخصص او عبداللهیان بیشتر به دنبال گفتگوی منطقه ای خواهد بود تا حل کردن مشکل با دیگر کشورهای جهان، سیدجلال ساداتیان کاردار اسبق کشورمان در انگلیس درباره اولویت های سیاست خارجی دولت سیزدهم به خبرآنلاین گفت: «اگر مبنا تنها استفاده از ظرفیتهای داخلی بدون حل چالش های مهم در سیاست خارجی باشد که باید گفت ایران از حداکثر این ظرفیت ها استفاده کرده است و پرسش این است که تا چه حد می توان آن را افزایش داد؟ اگرچه جزئیات زیادی از برنامه های دولت سیزدهم در خصوص سیاست خارجی منتشر نشده، اما در کلیات، دولت پیش رو بر روی تقویت روابط با همسایگان، گره نزدن سفره مردم به مسائل خارجی و همچنین اتکا به ظرفیت های داخل همواره تاکید ویژه ای داشته است. البته در روزهای اخیر رئیس جمهور در دیدار با وزیر امور خارجه ژاپن اعلام کرد که تهران مشکلی با اصل مذاکرات ندارد که امر مهمی به شمار می رود.»
ساداتیان با بیان اینکه اهمیت مذاکره با غرب به همان نسبت گفت‌وگوی منطقه‌ای نیز مهم است بیان کرد که برای استفاده از ظرفیت های همسایگان باید به این واقعیت توجه داشت که آنها به تنهایی چندان ظرفیتی برای جوابگویی به نیازمندی‌های ایران ندارند مگر اینکه به غرب هم توجه شود وی در همین باره افزود: «یکی از این کشورها عراق است که ایران نفوذ خوبی در آن دارد و بازار آن به روی کشور تا حدودی باز است. پرسش اینجاست که آیا این بازار به تنهایی می‌تواند جواب نیازمندی‌های ایران را بدهد؟ در آن سو افغانستان را داریم که با روی کار آمدن طالبان، تهران و کابل آینده مبهمی را پیش رو خواهند داشت. آن هم در صورتی که این طالبان بتواند حاکمیت خود را تثبیت کند؛ در حالی که به کشورهای دیگر برای تامین مالی خود نیازمند است. در خصوص ترکیه نیز تقریبا استفاده از همه ظرفیت‌ها به کار گرفته شده است، درخصوص همسایگان شمالی و جنوبی و غیره نیز وضعیت تا حدودی به همین شکل است و ایران باید از حداکثر روابطی که با همسایگان دارد استفاده کند تا موجب افزایش ظرفیت ها در داخل کشور شود.»
این دیپلمات اسبق وزارت خارجه با توجه به وضعیت برجام، تحریم‌ها و بی نتیجه ماندن پرونده اف ای تی اف و نبود معاملات غیر بانکی شفاف در حوزه بین‌الملل بیان کرد هرچقدر هم با همسایگان و کشورهای آسیا تعامل کنیم به نتیجه مطلوب نمی‌رسیم؛ وی دراین‌باره اینگونه توضیح داد: «واقعیت این است که اگر تهران نتواند موضوعات مهمی چون برجام، اف ای تی اف و غیره حل کند شرایط تحریمی موجود که آسیب‌های زیادی به اقتصاد کشور وارد کرده می تواند در آینده نیز تشدید شود. البته با استقبال رئیس جمهوری جدید از ادامه مذاکرات، ایران می‌تواند با برطرف کردن این مسائل ظرفیت‌های بیشتری را برای حل معضلات اقتصادی خود در ارتباط با همسایگان پیش رو داشته باشد. نکته مهم در این بین اجرایی و عملی کردن این برنامه‌ها است که باید دید دولت جدید می‌تواند در آن مسیر قدم بردارد یا خیر.»
کاردار اسبق ایران در انگلیس با تحلیل اینکه تنها نمی‌توان با اتکا به ظرفیت داخلی به جنگ تحریم رفت بیان کرد: «چنین مسئله‌ای اهمیت حل چالش‌های خارجی را در استفاده و بهره گیری از دیگر ظرفیت ها نشان می دهد، چرا که اگر مبنا تنها استفاده از ظرفیت های داخلی بدون حل چالش‌های مهم در سیاست خارجی باشد که باید گفت ایران از حداکثر این ظرفیت‌ها استفاده کرده است و پرسش این است که تا چه حد می‌توان آن را افزایش داد؟ اگر منظور این است که از ظرفیت ایرانی‌های خارج از کشور برای سرمایه‌گذاری در داخل استفاده کرد که باید گفت تامین امنیت سرمایه گذاری از ضروریات است. نکته اینجاست که شعارها و مسائلی که در داخل کشور عنوان می شود همخوانی چندانی با آن چه از آن به عنوان حل مراودات با جهان مطرح می شود ندارد. ضمن اینکه باید مخالفت ها با برجام و سرنوشت آتی آن را در نظر داشت و دید که آیا آمریکا مانند دوره ترامپ تنها می ماند و اروپایی ها نیز که در خصوص برجام از ظرفیت هایی برخوردار هستند به مخالف می پردازند.»
سیدجلال ساداتیان درباره عدم مذاکره و به نتیجه نرسیدن برجام گفت: «فرض را بر این می‌گذاریم که اروپا اقدامی علیه ایران انجام ندهد و برای مثال درصدد فعال کردن مکانیسم ماشه نباشد و در آن سو نیز آمریکا هم به دنبال اعمال فشارهای بیشتر علیه تهران نباشد، در این صورت ایران می تواند از ظرفیت‌های مورد نظر خود بهره ببرد. اما اگر فضا به سمتی رود که انگیزه‌ای برای ادامه گفت‌وگوها باقی نماند باید برنامه ای را در پیش گرفت که طی آن همه راه حل ها، سناریوها برای مقابله با عواقب آن در نظر گرفته شود. اگر چنین مسیری را متصور باشیم بالطبع جمهوری اسلامی ایران تحت فشارهای شدیدی قرار خواهد گرفت.»

About Author