شعائر دینی تحت الشعاع مشکلات اقتصادی

در بین ۱۲ ماه قمری، رمضان جایگاه ویژه‌ای دارد. رمضان در بین موحدان و مؤمنان از ارج و قرب بیشتری برخوردار است چرا که خداوند متعال، صراحتا در کلام الله وحی، ارزش عبادت روز قدر و نزول کتاب عظیم الهی را ۸۳سال و ۴ ماه اعلام می‌کند و می‌فرماید :که شب قدر از هزاران ماه افضل است. با این وصف در اقصی نقاط جهان با مباهات و آیین های شاد و شور شوق بیشتری به استقبال آغاز و به مشایعت و خداحافظی شکوهمندانه در پایان آن می‌روند و عبودیت خود و سجده مداوم بر بزرگ پروردگار و بهره مندی از فیوضات آن را جشن می گیرند و بزرگ می‌دارند.
در کشورهای اروپایی که اکثرا مسیحی نشین هستند و درصدی از جمعیت آن ها مسلمان است، در استقبال از این ماه مبارک، جشن های شادی آفرین و مفرح برپا می‌کنند و تخفیفات ویژه خرید ارزاق برای مسلمانان اعلام می‌کنند طوری که از ۱۰ روز پیش در لندن یکی از بزرگترین شهرهای اروپایی جهان، نصب المان ها و نشانه‌های استقبال از ماه رمضان، چشم ها را می‌نوازد.
در همسایگی ما در کشور ترکیه، جشن های رمضان جایگاه ویژه‌ای دارد. چند روز مانده به آغاز این ماه مبارک، فروشگاه های بزرگ توزیع اقلام خوراکی، سود های خود را پایین می‌آورند و حراجی های زیادی را برای تأمین بخشی از مایحتاج عمومی به عمل می‌آورند .حتی برخی عرضه کنندگان عمده مواد خوراکی، کالاهای ذخیره خود را به بازار می‌آورندو در عرضه آنها سودی نمی طلبند.
در استانبول،ازمیر،ترابزون،آنکارا و قونیه، شور و شوق وصف ناشدنی در استقبال از این ماه و یا خداحافظی از آن و یا برنامه های متنوع فرهنگی و هنری و مذهبی در طول این ۳۰ روز، چشم ها را به خود خیره می‌کند.
در چین که ده‌ها میلیون ترک تبار زندگی می‌کنند، در اکثر شهرها و روستاهای مسلمان نشین، بیشتر برنامه های خانگی و محلی در استقبال از رمضان دیده می‌شود. مجالس قرآن خوانی و آموزش و یا تفسیر این کتاب خدا حتی به صورت مخفی در گوشه و کنار چین مشاهده می‌شود.
در ارومچی، بزرگترین شهر مسلمان نشین و ترک تبار چین، که ۷ میلیون نفوس داردشور و شعف زیادی در این ماه دیده می‌شود و شهر کاملا از سوی مسلمانان رمضانی می‌شود.
افزایش بازدید کنندگان غیرمسلمان از پایگاه های اینترنتی مسلمانان و همچنین فزونی مخاطبان برنامه های دینی و مذهبی که به تعالیم و ترویج اسلام می‌پردازند در کشورهای مختلف نشانه توجه عموم به دستاوردهای ماه مبارک می‌باشد. در برخی از مساجد اروپا، شاهد برپایی نمازهای باشکوه روزه‌داران در این ایام هستیم و فروش بیشتر کتب دینی در معرفی آئین ها و فرایض اسلامی در این کشورها گزارش شده است.
ارائه مشاوره به کارفرمایان انگلیسی و فرانسوی، کانادایی و آمریکایی درباره اهمیت ماه رمضان و چگونگی مواجهه با کارکنان و کارگران و مهندسان مسلمان شاغل در شرکت های بزرگ نیز نشانگر اهمیتی است که برای روزه‌داری در این کشورهای توسعه یافته قائل می‌شوند.
تاکید و نتایج تحقیقات پزشکی و تاثیرگذاری روزه داری در سلامت روح و روان روزه داران و انعکاس آن در مجلات معتبر علمی و پزشکی، موجب ترویج این فرهنگ روزه در بین تمامی ادیان الهی و غیرالهی شده است البته ادیان الهی مسیحی و یهودی در متون دینی خود ایام روزه داری ویژه‌ای دارند اما یک ماه روزه واجب مسلمانان و انتشار فواید بیشمار جسمی و معنوی و روحی روزه داری در بین روزه داران، اکثریت قاطع جوانان را به این مقوله مهم واجبه اسلامی جلب توجه می‌نماید.
در کشورهای عربی و ممالک اسلامی نیز در استقبال و یا خداحافظی از ماه مبارک، شور و شوق عجیبی برپاست. در مالزی که بیش از ۲۰میلیون نفر از جمعیت آن را مسلمانان تشکیل می‌دهد، مردم اقلیت غیراسلامی ساکن در این کشور، برای احترام به مسلمانان، از هرگونه روزه خواری در محیط های بیرونی خودداری می‌کند و به شئونات مذهبی مسلمانان احترام می‌گذارند.
در کشورهای عربی نیز صدها میلیون مسلمان روزه دار، در مساجد و مراکز دینی در صف های طولانی نماز و عبادت خالصانه به درگاه الهی، نمود بیشتری دارد. تمام مراکز عرضه مواد خوراکی و رستوران ها در ایام روزه تعطیل اند و عرضه مواد غذایی و خوراکی از شامگاه آغاز و تا سحری ادامه دارد.در مکه مکرمه مقدس ترین شهر و مدینه منوره نیز ایام رمضان جلوه های وصف ناشدنی دارد و صف های میلیونی نمازگزاران دیدنی است.
در مصر نیز در شاخ آفریقا، که بزرگترین کشور اسلامی منطقه است، علاوه بر این که برای کمک مومنانه در هر کوی و برزن در شهر و روستا برنامه های مفصل وجود دارد، مرکز الازهر، بزرگترین مرکز تعالیم دینی جهان اسلام، از هفته ها مانده به ماه مبارک رمضان به ارسال مبلغان دینی به کشورهای اسلامی و غیراسلامی می‌نمایند.
اکثر مبلغانی که به این کشورها می‌روند، زبان های بومی و بین المللی چون انگلیسی و فرانسه را صحبت می‌کنند تا در یاددادن تعالیم اسلامی موثر واقع شوند.
در سرزمین مقدس ادیان الهی در قدس شریف نیز صف های منسجم نمازگزاران در بین تدابیر امنیتی صهیونیست ها نگاه‌های جهانی را به خود جلب می کند.زجر مردم این سرزمین پایانی ندارد.امسال در نواحی مختلف فلسطین و نوار باریکه غزه آیین های استقبال رمضان با کشتار بی‌رحمانه زنان و کودکان و عامه مردم مواجه شده و انسانیت خدشه دار شده و نظامیان اسرائیلی هر بلایی را بر سر مردم می‌آورند.با این حال گزارش‌های منتشره باز هم از شور و شوق آغاز رمضان خبر می‌دهند و از خداوند بزرگ در این ایام عزیز عاجزانه خواهانیم که این سرزمین مقدس را از لوث متجاوزان و درنده گان نجات بخشد.
اما در ایران ما که داعیه ام القرای اسلام را یدک می‌کشد، آغاز و پایان ماه مبارک رمضان، تعریف چندانی ندارد. در استقبال از رمضان معمولا اطلاعیه های انتظامی و قضایی در رسانه های پخش می‌شود که مردم را از روزه خواری در معابر عمومی و یا رستوران ها را در نحوه پخت و پز و توزیع غذا تذکر می دهندو یا تغییرات ساعات کاری کارمندان را اعلام می کنند.
در این سال‌ها با افزایش مشکلات،اقتصادی مردم دیگر به پهن سفرهای رنگارنگ افطاری تمایل چندانی ندارندو بر پایی شعائر اسلامی و مجالس قرآنی نیز کم رنگ شده است که خود حدیث مفصلی دارد و ریشه یابی آن تحقیقات جامع و مفصلی می طلبد.البته در گزارش های رسمی دولتی و آکادمیک ،دین گریزی در گروههای سنی نوجوان و جوان نیز گزارش می شود.با این حال جمعی از روزه داران واقعی در گوشه و کنار کشورمان با پهن کردن سفره های افطاری و جمع آوری کمک های نقدی و غیرنقدی مؤمنانه به صورت خودجوش در کاستن از آلام نیازمندان و تأمین بخشی از نیازهای غذایی مستمندان سنگ تمام می‌گذارند.
《و روزه برای من است و من پاداش آن را می دهم》
امسال ماه مبارک رمضان تقارن با بهار یافته و عید فطر بزرگترین عید مؤمنان با بهار طبیعت در آمیخته و جلوه خاصی به آخر سال در حال سپری و به اول سال جدیدی که آغاز می‌شود داده است. مسلمانان واقعی معمولا در آخر ماه شعبان خود را آماده تهذیب و تزکیه اخلاقی می کنند تا از فیوضات بیشمار ماه مبارک رمضان برخوردار شوند و این همه معضلات عدیده پیش روی امروزه بشریت به ویژه در بین مسلمانان و ایرانیان، این مصائب،ما را بیش از پیش به تسلیم محض در برابر ایزد منان و دعا و استعانت از او برای خلاصی از این مشکلات فرا می خواند.
روزه،عامل برخوردارى از آمرزش و پاداش بزرگ الهى است و فریضه ای بزرگ برای ما.
… والصَّمين والصَّمت … أعدّ اللّه لهم مّغفرة وأجرا عظيما.
آیات شریفه دیگر از جمله سوره‌ی مبارکه‌ی توبه آیه‌ی ۱۱۲:
التَّائِبُونَ الْعَابِدُونَ الْحَامِدُونَ السَّائِحُونَ الرَّ‌اکِعُونَ السَّاجِدُونَ الْآمِرُ‌ون بِالْمَعْرُ‌وفِ وَالنَّاهُونَ عَنِ الْمُنکَرِ‌ وَالْحَافِظُونَ لِحُدُودِ اللَّـهِ ۗ وَبَشِّرِ‌ الْمُؤْمِنِینَ.
[آن مؤمنان] همان توبه‏ کنندگان، پرستندگان، سپاسگزاران، روزه‏ داران، رکوع‏ کنندگان ،سجده‏ کنندگان،وادارندگان به کارهاى پسندیده، بازدارندگان از کارهاى ناپسند و پاسداران مقررات خدایند و مؤمنان را بشارت ده.
طبق فرمایشات خداوند متعال در قرآن عظیم،خود و شما را به انجام مصادیق و عمل صالح، برای رستگاری در دنیا و آخرت توصیه می‌کنم.
اعمال صالح و واجب عبارتند از سجده بر خدا و اقامه نماز (بقره ۲۷۷)پرداخت زکات (بقره۲۷۷) تلاش بر اساس توان (اعراف ۴۲)، تواضع و فروتنی (هود ۲۳) ذکر کثیر (شعرا ۲۲۷)ایستادگی در برابر ظلم (شعرا ۲۲۷)،عدم ترس از ظلم و زبونی( طه ۱۰۴) توبه (ص ۲۴) رکوع (ص ۲۴) قضاوت عادلانه (ص ۲۴) توصیه به حق(عصر ۳) و توصیه به صبر (عصر ۳) و انجام فریضه حج (حج ۲۷) و اعطای قرض‌الحسنه و صدقه و احسان (۱۸ حدید) ضرورت ازدواج( ۳۲ نور)و … و همچنین مرابطه عقل با هوای نفس، مشارطه یعنی یادآوری میثاق فطری توحید، مراقبه یعنی نظارت دائمی عقل بر نفس، محاسبه یعنی حسابرسی عقل بر نفس و معاتبه یعنی مواخذه نفس برگرفته از آیات ۱۷۲ اعراف و ۲۷ بقره را مدنظر قرار دهیم و انشاءالله به تهیه و تدوین سود و زیان اعمال خود بپردازیم و با استعانت از خداوند متعال و با انجام فرایض الهی تحولی احسن در احوال مان در سال آتی داشته باشیم.
با این وصف استخاره‌ای به کتاب انسان ساز قرآن در سال جدید می‌زنیم و از بزرگ پروردگار، عاجزانه می‌طلبیم که گرفتاری های موجودرا هرچه زودتر از جامعه‌ی بشری مرتفع فرماید. با این حال مصداق وحی الهی را در دو آیه‌ی ذیل مدنظر قرار دهیم.
خداوند متعال درباره‌ی گرفتارشدن انسانها به عذاب و بلا و برطرف کردن این گرفتاری ها در آیات ۷۶،۷۵ سوره‌ی مؤمنین میفرماید:
-و اگر به آنها رحم کنیم و گرفتاریها و مشکلاتشان را برطرف سازیم(نه تنها بیدار نمیشوند) بلکه در طغیانشان اصرار می‌ورزند و(در این وادی) سرگردان میمانند(۷۵)
-ما آنها را به عذاب و بلا گرفتار ساختیم(تا بیدار شوند)اما آنها نه در برابر پروردگارشان تواضع کردند و نه به درگاهش تضرع می‌کنند(۷۶)

محمدفرج پور باسمنجی

About Author